Quyết định 11991/1999/UBTDTT-TT1 Luật Cờ Tướng

QUYẾT
ĐỊNH

CỦA
BỘ TRƯỞNG, CHỦ NHIỆM ỦY BAN THỂ DỤC THỂ THAO
(Về việc phát hành Luật Cờ Tướng)

BỘ TRƯỞNG, CHỦ NHIỆM ỦY BAN THỂ DỤC THỂ
THAO

Căn cứ Nghị định sô 15/CP ngày 2/3/1993 của
Chính phủ về nhiệm vụ, quyền hạn và nghĩa vụ và nghĩa vụ và trách nhiệm quản lý Nhà nước của các  Bộ và
cơ quan ngang Bộ;
Căn cứ Nghị định số 03/1998/NĐ-CP ngày 6/1/1998 của nhà nước về chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai triển khai bộ máy của Ủy ban Thể dục Thể thao;
Xét nhu yếu về tăng trưởng và nâng cao thành tích môn Cờ Tướng ở nước ta;
Xét nhu yếu của Liên đoàn Cờ Nước Ta và ông Vụ trưởng Vụ Thể thao Thành tích
cao I

QUYẾT ĐỊNH

ĐIỀU
1:
Ban hành Luật Cờ Tướng gồm 6 chương, 30 điều và phụ lục.

ĐIỀU
2:
Luật Cờ Tướng này được vận dụng thống nhất trong những cuộc
thi đấu tư cơ sở đến toàn quốc.

ĐIỀU
3:
Luật này sửa chữa sửa chữa sửa chữa sửa chữa thay thế sửa chữa sửa chữa thay thế sửa chữa thay thế cho những Luật Cờ Tướng đã phát hành trước
đây và có hiệu lực thực thi hiện hành thực thi hiện hành kể từ ngày ký.

ĐIỀU
4:
Các ông Chánh Văn phòng, Vụ trưởng Vụ Tổ chức Cán bộ –
Đào tạo, Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao I, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Vụ
trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính, Liên đoàn Cờ Việt Nam, thủ trưởng những cơ quan,
ngành TDTT những địa phương chịu trách nhiệm thi hành quyết định hành động hành động hành động hành động hành động hành vi này.

Chương 1:

CÁC LUẬT
CƠ BẢN

Điều
1: MỤC ĐÍCH CỦA MỘT VÁN CỜ

Ván cờ được tiến hành
giữa hai đấu thủ, một người cầm quân Trắng, một người cầm quân Đen. Mục đích
của mỗi đấu thủ là tìm mọi cách đi quân trên bàn cờ theo đúng luật để chiếu bí
Tướng (hay Soái) của đối phương, giành thắng lợi.

Điều
2: BÀN CỜ VÀ QUÂN CỜ

2.1 Bàn cờ:

Bàn cờ  là một hình chữ
nhật do 9 đường dọc và 10 đường ngang cắt vuông góc tạ 90 điểm hợp thành. Một
khoảng trống gọi là sông (hay hà) nằm ngang giữa bàn cờ, chia bàn cờ thành hai
phần đối xứng bằng nhau. Mỗi bên có một cung Tướng hình vuông vắn so 4 ô hợp thành
tại những đường dọc 4, 5, 6 kể từ đường ngang cuối của mỗi bên, trong 4 ô này có
vẽ 2 đường chéo xuyên qua (hình a).

Theo quy ước về in ấn,
bàn cờ được đặt đứng. Bên dưới là bên Trắng (đi tiên), bên trên là ben Đen (đi
hậu). Các đường dọc bên Trắng được đánh số từ 1 đến 9 từ phải qua trái. Các
đường dọc bên Đen được đánh số từ 9 tới 1 từ phải qua trái.

2.2. Quân cờ:

Mỗi ván cờ lúc bắt đầu
phải có đủ 32 quân, gồm 7 loại chia đều cho mỗi bên gồm 16 quân Trắng và 16
quân Đen. 7 loại quân có ký hiệu và số lượng như sau (hình b):

Giá trị và hoạt động
cảu Tướng và Soái, của Binh và Tốt là như nhau, tuy ký tự khác nhau như Tượng,
Sĩ, … (hình b).

Quy định quân cờ Tướng
chỉ có hai màu là Trắng và Đen. Các văn bản ghi chép đều thống nhất dùng hai
màu này. Các loại quân cờ lúc bấy giờ được chơi có nhiều màu. Nếu là 2 màu Đỏ và
Xanh thì Đỏ được coi là Trắng, Xanh là Đen. Còn với những màu khác thì quy ước
màu nhạt là Trắng, màu sẫm là Đen.

Trên sách báo, quân nào
chữ đen trên nền trắng được gọi là quân Trắng, quân nào có chữ trắng trên nền
đên được gọi là quân Đen.

Đấu thủ cầm quân Trắng
được đi trước

Điều
3: XẾP QUÂN KHI BẮT ĐẦU VÁN ĐẤU

Khi khởi đầu ván đấu,
mỗi bên phải xếp quân của mình theo lao lý trên những giao điểm như hình c

Trong sách báo, phải
trình bày bàn cờ thống nhất như ở điều 2.1.

Điều
4: ĐI QUÂN

4.1. Quân cờ được xếp tại
các giao điểm và vận động và chuyển dời từ giao điểm này sang giao điểm khác theo đúng quy
định cho từng loại quân.

4.2. Nước đi dầu tiên của
ván cờ thuộc bên Trắng, sau đó đến bên Đen và luân phiên thứ tự đó cho đến khi
kết thúc ván cờ.

4.2.1. Mỗi nước đi, mỗi bên
chỉ được chuyển dời một quân đúng theo quy định.

4.2.2. Nếu đấu trực tiếp một
ván thì phải bốc thăm chọn người đi trước. Nếu đấu hai hoặc nhiều ván thì bốc
thăm quyết định người đi trước ván đầu, sau đó thay phiên nhau cầm quân Trắng,
Đen. Thi đấu theo hệ vòng tròn, mỗi ván địa thế địa thế địa thế địa thế căn cứ vào số (còn lại là mã số, ấn
định cho mỗi đấu thủ trước khi bắt thăm) cảu đấu thủ trong bảng để xác lập ai
là người được đi trước.

Thi đấu theo hệ Thụy Sĩ
thì mỗi vòng đấu đều phải sắp xếp lại theo nhóm điểm, màu quân và bốc thăm theo
quy định (xem chương VI)

4.3. Cách đi từng loại quân
quy định như sau.

a) Tướng (hay Soái): mỗi nước
được đi một bước ngang dọc tùy ý nhưng chỉ trong cung Tướng. Hai Tướng (Soái)
không được đương đầu nhau trực tiếp trên cùng một đường thẳng. Nếu đối mặt, bắt
buộc phải có quân cảu bất kể bên nào đứng che mặt.

b) Sĩ: Mỗi nước đi từng bước
một theo đường chéo trong cung Tướng.

c) Tượng: Mỗi nước đi chéo hai
bước tại trận địa bên mình, không được qua sông. Nếu ở giữa đường chéo đó có
quân khác đứng thì quân Tượng bị cản, không đi được (xem hình d)

d) Xe: Mỗi nước được đi dọc
hoặc đi ngang, không hạn chế số bước tiến nếu không có quân khác đứng cản đường.

e) Mã: Đi theo đường chéo
hình chữ nhật của hai ô vuông liền nhau. Nếu ở giao điểm liền kề bước thẳng dọc
ngang có một quân khác đứng thì Mã bị cản, không đi được (hình e)

g) Pháo: Khi không bắt quân, mỗi
nước đi ngang, dọc giống Xe; khi bắt quân đối phương thì trên đường đi giữa
Pháo và quân bị bắt buộc phải có một quân khác bất kể đứng làm “ngòi”. Pháo
không có ngòi hay có hai ngòi trở lên thì không được quyền bắt quân đối phương.

h) Tốt (Binh): Mỗi nước đi một
bước. Khi chưa qua sông Tốt chỉ được tiến. Khi Tốt đã qua sông được quyền đi
tiến và đi ngang, không được phép lùi.

Điều
5: BẮT QUÂN

5.1. Khi một quân đi tới một
giao điểm khác đã có quân đối phương đứng thì được quyền bắt quân đó, đồng thời
chiếm giữ vị trí quân bị bắt.

5.2. Không được bắt quân bên
mình. Được phép cho đối phương mở màn quân mình hay dữ thế chủ động hiến quân mình
cho đối phương, trừ Tướng (Soái).

5.3. Quân bị bắt phải bị
loại và bị nhấc ra khỏi bàn cờ.

Điều
6: CHIẾU TƯỚNG

6.1. Quân của một bên đi một
nước uy hiếp để nước tiếp theo chính quân đó hoặc quân khác bắt được Tướng
(Soái) của đối phương thì gọi đó là nước chiếu tướng. Bên bị chiếu Tướng phải
tìm cách chống đỡ ứng phó, tránh nước chiếu Tướng. Nếu không sẽ bị thua ván cờ.
Khi đi nước chiếu Tướng, bên đi hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn hoàn toàn có thể hô “chiếu Tướng!”hay không cần hô cũng
được. Tướng bị chiếu từ cả bốn hướng (bị chiếu cả từ phía sau)

6.2. Ứng phí với nước chiếu
Tướng.

Để không thua cờ, bên
bị chiếu Tướng phải ứng phó theo những cách sau:

1. Di chuyển Tướng sang
vị trí khác để tránh nước chiếu.

2. Bắt quân đang chiếu.

3. Dùng quân khác cản
quân chiếu, đi quân che đỡ cho Tướng

Điều
7: THẮNG CỜ, HÒA CỜ VÀ THUA CỜ

7.1. Thắng cờ: Trong một ván cờ, đấu
thủ thắng cờ nếu:

a) Chiếu bí được Tướng đối
phương.

b) Khi Tướng (hay Soái)
của đối phương bị vây chặt hết nước đi và những quân khác của đối phương cũng
không thể chuyển dời được thì tuy chưa bị chiếu hết, đối phương vẫn bị tuyên bộ
thua cờ.

c) Chiếu Tướng đối phương
mà đối phương không chống đỡ cho Tướng mình được.

d) Đối phương không đi đủ
số nước pháp luật trong thời hạn quy định.

e) Đối phương tới chậm
quá thời hạn lao lý để khởi đầu ván đấu.

g) Bất kể trường hợp nào,
đối phương dùng một quân chiếu mãi hoặc dùng nhiều quân thay nhau chiếu mãi,
thì phải biến hóa nước di, nếu không bị xử thua.

h) Đối phương phạm luật
cấm, còn bên này không phạm luật, bên vi phạm không chịu biến hóa nước đi.

i) Khi mở niêm phong tiếp
tục ván hoãn, nếu bênh niêm phong ghi sai nước đi mà không lý giải được thì
bị xử thua. Nếu đấu thủ có lượt đi ghi sai nươc đi trong niêm phong nhưng đối
phương bỏ cuộc thì cả hai đều bnị xử thua.

k) Đối phương tự tuyên bố
xin thua.

l) Đối phương vi phạm
luật bị xử thua.

m) Đối phương không ghi 3
lần biên bản mỗi lần gồm 4 nước liên tục.

n) Đối phương mắc lỗi kỹ
thuật 3 lần, mắc lỗi tác phong 3 lần.

o) Đối phương vi phạm
các trường hợp bị xử thua đơn cử trên những thế cờ (xem chương V)

7.2. Hòa cờ khi gặp những tình huống
sau đây:

 a) Trọng tài xét thấy ván
cờ mà hai bên không hề bên nào thắng, tức là cả hai bên không còn quân nào có
thể tiến công đối phương để chiếu bí được Tướng đối phương.

b) Hai bên đều không phạm
luật cấm và đều không chịu đổi khác nước đi.

c) Hai bên cùng một lúc
phạm cùng một điều luật cấm (như đuổi bắt quân nhau…)

d) Một bên quan điểm yêu cầu hòa,
bên đối phương đồng ý chấp thuận chấp thuận thì ván cờ mặc nhiên được công nhận là hòa.

e) Một bên đề xuất hòa,
sau khi trọng tài kiểm tra mỗi bên đi đủ 60 nước mà không có một nước bắt quan
nào thì ván cờ được xử hòa.

f) Khi một bên đang vào
thế bị chiếu hết, bị vây chặt không còn nước đi thì không được phép đề nghị
hòa.

g) Các trường hợp cụ thể
về hòa cờ, thể thức hòa cờ và những thế cờ hòa xem Điều 24 ở chương V của luật
này.

Chương 2:

TIẾN HÀNH
VÁN CỜ

Điều
8: NƯỚC CỜ

Một nước cờ gồm một
lượt đi của bên Trắng và một lượt đi của bên Đen. Khi thực thi ván cờ bên
Trắng đi trước, bên Đen chờ bên Trắng đi xong mới đi, và cứ thế lần lượt cho
tới hết ván. Không bên nào được đi liên tục hai lượt trở lên.

Điều
9: CHẠM QUÂN

Chạm quân có nghĩa là
đụng vào quân cờ, vừa có nghĩa là cầm lấy quân cờ. Có hai trường hợp chạm quân:

a)  
Chạm
quân vô lý: do tay vô tình chạm quân, do khi đi quân ống tay áo chạm vào quân,
do mất cân đối khung hình mà đụng vào quân hay làm đổ quân…

b) 
Chạm
quân cố ý là cầm một quân, có ý định đi quân đó nhưng khi nhấc quân đó lên đi
thì đổi ý muốn đi lại quân khác, hoặc đã cầm quân đối phương để bắt quân đó
nhưng lại muốn biến hóa không bắt quân đó nữa, hoặc khi đã đặt quân vào vị trí
mới rồi, lại muốn hoãn để đi quân khác…

Với trường hợp vô ý,
trọng tài chủ yếu là nhắc nhở hoặc cảnh cáo.

Với trường hợp cố ý thì
bắt lỗi theo những lao lý đơn cử dưới đây:

9.1. Đấu thủ tới lượt đi,
nếu chạm tay vào quân nào của mình thì phải đi quân đó. Nếu nước đi này bị luật
cấm thì được đi quân khác, nhưng phạm lỗi kỹ thuật. Nếu chạm hơn một quân thì
phải đi quân chạm trước tiên. Không thể xác lập chạm quân nào trước thì được
phép đi một trong những quân đó.

9.2. Chạm quân nào của đối
phương thì bắt quân đó. Trường hợp không có quân cờ nào của mình bắt được quân
đó thì được đi nước khác nhưng bị ghi một lỗi kỹ thuật. Chạm số quân đối phương
hơn một thì phảu ăn quân chạm trước, khi không hề xác lập quân nào trước sau
thì ăn một trong số đó, không được phép không bắt quân đối phương.

9.3. Chạm quân mình trước,
sau đó chạm quân đối phương thì:

a) Quân mình bị chạm
trước phải bắt quân đối phương chạm sau.

b) Nếu quân mình không
thể bắt quân đối phương đó thì phải đi quân mình đã chạm.

c) Nếu quân mình không
được thì phải dùng quân khác bắt quân bị chạm của đối phương.

d) Nếu không có nào của
mình bắt được quân bị chạm của đối phương thì được đi nước khác, nhưng phạm một
lỗi kỹ thuật.

9.4. Đấu thủ có lượt đi,
chạm quân đối phương trước ròi chạm quân mình sau, thì:

a) Quân mình bị chạm phải
bắt quân đối phương.

b) Nếu quân mình đã chạm
không bắt được quân đối phương đó, thì phải dùng quân khác bắt quân bị chạm của
đối phương.

c) Nếu không có quân nào
bắt được quân của đối phương, thì phải đi quân mình đã chạm.

d) Nếu quân mình đã chạm
cũng không đi được thì đi quân khác, nhưng phạm một lỗi kỹ thuật.

9.5. Cùng một lúc chạm
quân của cả hai bên thì bị xử theo Điều 9.4.

a) Quân cờ phải được đặt
đúng vị trí trên bàn cờ. Nếu đấu thủ xếp lại quân cờ cho ngay ngắn thì phải báo
trước cho trọng tài hay đối phương “tôi sửa quân này” và chủ được phép sửa quân
khi đến lượt mình đi.

b) Đi quân rồi không được
đi lại. Khi quân đã đặt tới một vị trí khác trên bàn cờ, thì dù chưa buông tay
cũng không được thay đổi.

9.6. Động tác chạm lần đầu
do vô ý, trọng tài nhắc nhở; nếu vô ý lần thứ hai, trọng tài cảnh cáo, nếu tái
phạm lần thứ ba thì giải quyết và giải quyết và giải quyết và xử lý và xử lý và xử lý và xử lý như chạm quân cố ý.

9.7. Đi quân chạm nhiều
giao điểm thì phải dừng quân cờ đó ở giao điểm chạm trước tiên.

9.8. Đấu thủ cầm quân vô ý rơi
giữa 2 điểm nào đó của bàn cờ thì trọng tài nhắc nhở, tái phạm bị xử một lỗi kỹ
thuật.

9.9. Các thế cờ không hợp
lệ:

a) Nếu trong ván đấu phát
hiện vị trí bắt đầu của những quân cờ bị xếp sai từ đầu ván cờ thì phải hủy bỏ
ván đó và chơi lại ván mới.

b) Nếu hai đấu thủ đi
nhầm màu quân theo luật định (như bên cầm quân Đen đáng lẽ đi sau thì lại đi
trước) thì hủy bỏ ván cờ và chơi lại ván khác.

c) Nếu hai đấu thủ đi
nhầm màu quân nhưng bên đi tiên vẫn đi trước (Bên tiên tuy cầm quân Đen nhưng
vẫn đi trước) và diễn biến ván cờ không bị vi phạm thì giữ nguyên hiện trạng
ván cờ, đổi lại màu quân để liên tục ván cờ bình thường.

d) Sau khi kết thúc ván
cờ, hai bên ký vào biên bản và trọng tài xác nhận hiệu quả thì ván đánh đó có
hiệu lực, không đánh lại, dù đã xảy ra những thế cờ không hợp lệ trên.

e) Bị nhầm mầu quân nhưng
cả hai đấu thủ đã chơi xong ván cờ mới phát hiện ra, thì tác dụng ván đấu vẫn
được công nhận, không phải đánh lại ván cờ đó, nhưng đấu thủ đáng lẽ cầm quân
Trắng lại cầm nhầm quân Đen thì vẫn phải ghi là cầm quân Trắng để bảo vệ cho
việc bắt thăm màu quân vòng sau vẫn bình thường.

9.10. Nước đi sai, quân đặt
sai. Nếu đang đánh mà:

a) Phát hiện một nước
không hợp lệ hoặc

b) Quân cờ đi sang vị trí
không đúng giao điểm pháp luật thì thế cờ phảu được Phục hồi lại theo biên bản
từ nước không hợp lệ (hay di chuyển sai). Trong quy trình khôi phục này phải
dừng đồng hồ đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay đeo tay theo quyết định của trọng tài.

9.10.1. Nếu không xác định
được sai từ nước đi nào thì diễn lại biên bản, tìm chỗi sai, đánh tiếp ván cờ.

9.10.2. Nếu đến lúc ván cờ kết
thúc mới phát hiện nước sai lầm trên phải công nhận tác dụng đang đánh.

9.11. Trọng tài can thiệp và
phân xử việc chạm quân khi một bên quan điểm quan điểm quan điểm quan điểm đề xuất với trọng tài.

a) Nếu có chạm quân nhưng
không bên nào đề xuất thì ván đấu vẫn diễn ra bình thường, trọng tài không can
thiệp.

b) Việc chạm quân phải
được hoặc đối phương công nhận, hoặc trọng tài tận mắt chứng kiến còn nếu chỉ có một
bên tố cáo thì trọng tài cũng không xét để phạt đối phương.

c) Ngoài đối thủ cạnh tranh cạnh tranh cạnh tranh cạnh tranh cạnh tranh cạnh tranh cạnh tranh và trọng
tài thì bất kỳ người nào khác (huấn luyện viên, lãnh đội, người thân trong gia đình của đấu
thủ, khán giả…) can thiệp cũng không có giá trị.

Điều
10: THỜI GIAN VÁN ĐẤU

10.1. Điều lệ mỗi một giải
đấu phải lao lý rõ ràng và cụ thể cách tính thời hạn của ván đấu để đảm
bảo giải triển khai phù hợp với tình hình thực tế. Luật cờ đưa ra 1 số ít cách
tính thời hạn thường được sử dụng để ban tổ chức từng giải lựa chọn:

10.1.1. Khi có sử dụng đồng
hồ đánh cờ thì:

a) Đấu theo thể thức hai
ván (lượt đi, lượt về) thì mỗi ván mỗi bên được 60 phút (cả 2 bên được 120
phút), không kiểm tra số nước đi.

b) Nếu chỉ đấu 1 ván thì
mỗi bên được 90 phút (hai bên được 180 phút). Bên nào hết giờ trước bị xử thua
(có hoặc không kiểm tra số nước đi).

c) Mỗi bên được 120 phút
(hai bên được 240 phút) có kiểm tra số nước đi.

d) Thi đấu theo thể thức
quốc tê: cứ 15 phút mỗi bên phải đi đủ 10 nước cho tới khi kết thúc ván cờ.

e) Giải cờ nhanh mỗi bên
được 15, hoặc 25 hoặc 30 phút.

10.1.2. Các hình thức kiểm tra
số nước đi từng ván như sau:

Thi đấu 1 ván, mỗi bên
được 90 phút thì 60 phút đầu mỗi bên phải đi tối thiểu 25 nước, không đi đủ 25
nước bị xử thua. Sau đó mỗi bên còn 30 phút để kết thúc ván cờ. Hoặc với thời
gian mỗi bên 120 phút thì 60 phút đầu phải đi tối thiểu 25 nước, sau đó mỗi bên
có 60 phút để triển khai xong ván cờ.

Với thể thức thi đấu
quốc tế thì sau 15 phút phải đi đủ 10 nước, nếu đi không đủ số nước thì bị xử
thua. Nếu không dùng hết thời hạn hoặc số nước đi nhiều hơn lao lý thì được
cộng dồn để tính cho quy trình tiến độ kiểm tra tiếp theo. Ví dụ: Trong 7 phút đã đi đủ
10 nước thì được sử dụng 8 phút dư để cộng với 15 phút của tiến trình kế tiếp
thành 23 phút chơi tiếp 10 nước nữa. Hoặc trong 15 phút đi được 14 nước thì
cũng được tính 4 nước dư cho giai đoạn 10 nước tiếp theo.

Cũng có giải quy định
60 phút đầu đi đủ 25 nước. Tiếp theo được bốn lần 15 phút, mỗi lần 15 phút phải
đi đủ 10 nước. Sau đó cứ 5 phút phải đi đủ 10 nước cho đến kết thúc ván cờ
nhưng đấu thủ được miễn ghi biên bản.

10.1.3. Trong thời hạn hạn
định 15 phút phải đi đủ 10 nước, bên tiến công đi tái diễn nước

chiếu mãi hoặc nước
đuổi bắt mãi thì những nước lặp đi lặp lại này chỉ được tính tối đa là 3 nước.
Nếu bên tiến công dùng hai quân trở lên để lặp đi lặp lại thì chỉ được tính là 6
nước.

10.2. Quy định về việc bấm
đồng hồ:

10.2.1. Đi quân xong (tay đã
rời khỏi quân) mới được bấm đồng hồ. Tay nào đi quân cờ thì phải dùng tay đó để
bấm đồng hồ. Nếu đấu thủ quên bấm đồng hồ, thì trọng tài nhắc nhở. Đấu thủ nào
quên không bấm đồng hồ sau khi đi quân xong thì tự chịu thiệt thòi về thời gian
của mình.

a) Đến giờ thi đấu, nếu
một hoặc cả hai đấu thủ đến chậm, trọng tài vẫn bấm đồng hồ chạy và tính thời
gian quy định. Ai đến chậm quá thời hạn do ban tổ chức lao lý (15, 30 hay 60
phút theo quy định) thì bị tính thua ván cờ đó.

b) Đấu thủ bắt buộc phải
có mặt tại giải cờ, nếu vắng mặt quá giờ lao lý bị xử thua mà không được ủy
quyền cho bất kể người nào khác thay mặt đại diện mình xin hòa hay có những đề nghị
khác. Ngoài đấu thủ, bất kỳ người nào khác cũng không được phép đưa ra những đề
nghị này.

10.2.2. Nếu đấu thủ có ý kiến
thắc mắc, khiếu nại thì phải sử dụng thời hạn của mình và không được bấm dừng
đồng hồ (trừ trường hợp trọng tài vắng mặt quá lâu và chỉ được bấm dừng đồng hồ
theo những điều được luật cho phép, ví dụ như phát hiện đồng hồ bị hư hỏng…)
Nếu xuất hiện trọng tài mà đấu thủ tự ý dừng đồng hồ sẽ bị cảnh cáo, nếu tại phạm
thì bị ghi lỗi tác phong. Trong trường hợp cần thiết, trọng tài dừng đồng hồ để
giải quyết.

10.2.3. Nếu phát hiện đồng hồ
bị trục trặc (chạy sai, không chạy …) thì phải kịp thời báo cáo giải trình giải trình giải trình giải trình ngay cho trọng
tài để sửa chữa hay thay đồng hồ khác.

10.2.4. Khi một đấu thủ đi nước
chiếu hết Tướng đối phương, nhưng kịp bấm đồng hồ mà kim đồng hồ đã báo hết giờ
(rụng kim) thì đấu thủ đó vẫn bị tính là thua ván cờ do hết thời gian.

10.3. Quy định về hoãn
đấu:

10.3.1. Mỗi ván đấu cố gắng kết
thúc ngay tại nơi thi đấu. Nếu gặp trường hợp hết buổi mà ván cờ chưa kết thúc
thì phải thực thi niêm phong nước đi. Người đến lượt đi ghi một nước cờ kín
vào biên bản và bỏ vào phong bì dán kín hộp cho trọng tài. Đấu thủ phải sử dụng
thời gian của mình tâm lý nước kín, ghi xong nước kín mới bấm dừng đồng hồ.

10.3.2. Khi mở niêm phong nước
kín lúc hoãn cờ mà nước đi không hợp lệ thì bị xử thua.

Điều
11: GHI BIÊN BẢN

11.1 Trong qúa trình diễn ra
ván đấu mỗi đấu thủ phải tự ghi chép nước đi vào tờ biên bản được phát trước
khi ván cờ bắt đầu. Mỗi đấu thủ phải ghi cả nước đi của mình và nước đi của đối
phương. Đi nước nào phải ghi kịp thời nước đó. Nước đi phải được ghi chính xác
và rõ ràng.

a) Trong trường hợp còn
thời gian ít hơn 5 phút, đấu thủ được phép không ghi biên bản. Khi đó trọng
giúp ghi biên bản cho đấu thủ tới khi ván đấu kết thúc. Khi ván đấu kết thúc,
các đấu thủ phải ghi bổ trợ những nước mình còn thiếu trong thời gain 5 phút đó
để nộp khá vừa đủ biên bản cho trọng tài.

b) Quy trình hoàn thành
biên bản được thực thi như sau:

– Sau khi kết thúc ván
đấu, biên bản phải được ghi hoàn chỉnh, mỗi đấu thủ tự ghi tỷ số ván đấu vào
biên bản của mình rồi đưa cho trọng tài.

– Trọng tài nhận biên
bản, ghi phán quyết bên nào thắng, thua hay hòa rồi ký vào biên bản.

– Sau đó trọng tài đưa
biên bản cho hai đấu thủ để cả hai ký tên vào biên bản của mình và của đối
phương. Chỉ khi ký xong biên bản, đấu thủ mới được rời khỏi phòng thi đấu.

– Nếu phát hiện có sự
nhầm lẫn, sai sót về tỷ số thì đấu thủ nhu yếu trọng tài sửa đổi hay giải
thích. Nếu chưa đồng ý, được đề đạt quan điểm của mình lên tổng trọng trọng tài
hay ban tổ chức để xử lý.

11.2. Cách ghi những ký hiệu
của quân cờ được quy ước nhyư sau:

Cách ký hiệu ghi các
nước đi:

a)     
Ở
Việt Nam, hướng quân đi được quy ước:

Tiến (quân của mỗi bên
tiến về phía đối phương), hoặc dùng ký hiệu dấu chấm (.)

Thoái (quân của mỗi bên
lùi về phía của mình). hoặc dùng ký hiệu gạch chéo (/)

Bình (đi ngang), hoặc
dùng ký hiệu gạch ngang (-)

Khi ghi mỗi một nước cờ
vào biên bản phải ghi lần lượt từ trái qua phải như sau: Số thứ tự nước đi, tên
quân cờ (bằng chữ in lớn), số hiệu cột quân đó xuất phát, hướng quân đi và số
hiệu cột (nếu là đi ngang hay chéo) hay số bước tiến hay lùi (nếu đi theo một
cột dọc).

Ví dụ một ván cờ có thể
ghi:

1)     
Pháo
2 bình 5 Mã 2 tiến 3

2)     
Mã
8 tiến 7 Pháo 8 bình 5

Hoặc có thể ghi theo ký
hiệu:

1)           
P2-5
M2.3

2)           
M8.7
P8-5

Nếu trên cùng một cột
dọc có hai quân của một bên giống nhau thì sẽ dùng thêm chữ “t” chỉ quân trước,
chữ “s” chỉ quân sau. Đối với Tốt thì ngoài chữ trước và sau còn dùng chữ “g”
để chỉ Tốt giữa. Ví dụ:

12) Pt/Bg.1

13) Xs.2 Bt-3

b) Ở những giải Châu Á và
thế giới, những ký hiệu tiến, thoái, bình được ký hiệu như sau:

Tiến là dấu cộng (+)

Thoái là dấu chấm (.)

Bình là dấu bằng (=)

11.3. Nếu ván đấu có kiểm tra
thời gian, do phải đi rất nhanh không hề ghi kịp tại thời hạn diễn ra nước đi
thì phải ghi bổ trợ ngay nước ghi thiếu vào thời hạn tiếp theo.

a) Được phép mượn biên
bản của đối thủ để bổ trợ nước đi của mình, nhưng không được mượn liên tục để
gây mất tập trung chuyên sâu cho đối phương. Nếu đối phương phát hiện ý đồ này thì được
thông báo cho trọng tài. Trọng tài xét thấy như thế thì sẽ ghi cho người mượn 1
lỗi tác phong.

b) Nếu một đấu thủ
trong biên bản của mình không ghi 4 nước liên tục mà không chịu ghi bổ sung
trong quy trình ván đấu thì bị xử một lối kỹ thuật. Nếu tái diễn 3 lần việc này
trong một ván đấu thì bị xử thua ván cờ.

c) Để kiểm soát việc ghi
biên bản đúng lao lý trên, trọng tài được phép xem biên bản của đấu thủ.

Trong trường hợp vì lý
do đặc biệt quan trọng quan trọng quan trọng quan trọng không hề ghi biên bản được do đấu thủ quá nhỏ, chưa biết chữ,
người dân tộc bản địa không biết tiếng quốc ngữ, người mù chữ hay bị thương ở tay… thì
phải báo cáo trước cho ban tổ chức để xác nhận và có biện pháop giải quyết
thích hợp.

d) Biên bản thuộc quỳen
sở hữu của ban tổ chức, nên sau mỗi ván đấu trọng tài bàn phải nộp vừa đủ cho
ban tổ chức. Đấu thủ nào muốn chép lại ván cờ của mình thì ngay sau khi ký biên
bản xong có thể mượn lại của trọng tài để sao chép. Việc sao chép phải tiến
hành ngay trong phòng tranh tài và không được đem ra ngoài. Sau khi sao chép xong
phải đưa lại cho trọng tài để nộp cho ban tổ chức.

Điều
12: HẠN ĐỊNH SỐ NƯỚC ĐI TỚI HÒA CỜ

Trong quy trình tiến
hành ván cờ mà một đấu thủ hoặc cả hai đấu thủ phát hiện trong 60 nước đi liên
tiếp không bên nào triển khai nước ăn quân thì có quyền quan điểm đề xuất trọng tài xử hòa
ván cờ. Trọng tài cho dừng đồng hồ và kiểm tra theo yêu cầu.

a)  
Nếu
đúng có 60 nước đi trở lên liên tục, kể từ bất kỳ thời điểm nào của ván cờ thì
ván cờ đó mặc nhiên được xử hòa dù cục thế ván cờ trên bàn cờ ra sao.

b)  
Nếu
trọng tài phát hiện ta chưa đủ 60 nước thì sẽ phạt người đề xuất bằng cách tăng
thêm thời hạn 2 phút cho đối phương rồi cho triển khai tiếp ván cờ.

c)  
Nếu
sau đó một đấu thủ lại đề nghị, thì trọng tài lại dừng đồng hồ; nếu ván cờ tiếp
diễn thực trạng không bên nào bắt quân thì sẽ cộng số nước không có bắt quân
trước đó với số nước đã tiếp diễn để xác lập có đủ 60 nước hay không để xử hòa
hoặc cộng tiếp 2 phút cho đối phương. Những nước chiếu hợp lệ tính tối đa 10
nước.

Điều
13: KẾT THÚC VÁN CỜ

13.1. Khi ván cờ kết thúc,
các đấu thủ ghi tỷ số ván đấu vào biên bản của mình, rồi cùng với trọng tài
kiểm tra sự đúng mực của biên bản bằng cách bày lại bàn cờ, đối chiếu với biên
bản, kiểm tra từ nước đầu tới nước cuối. Sau đó trọng tài và hai đấu thủ ký
biên bản xác nhận tác dụng ván đấu.

13.2. Trước khi rời phòng
thi đấu, những đấu thủ phải xếp quân cờ ngay ngắn ở vị trí ban đầu. Trọng tài
phải nhanh gọn nộp biên bản cho ban tổ chức.

Chương 3:

ĐẤU THỦ,
LÃNH ĐÔI, HUẤN LUYỆN VIÊN

Điều
14: QUY ĐỊNH CHUNG

Huấn luyện viên, lãnh
đội là những người chịu trách nhiệm về trình độ và quản lý đội cờ của mình,
phải nắm vững luật cờ Tướng, điều lệ và những lao lý của giải.

Trong quy trình diễn ra
ván đấu, huấn luyện viên, lãnh đội, đấu thủ phải được tôn trọng và được tạo
điều kiện để hoàn thành chức trách của mình như: được phân phối đầy đủ những văn
bản về bốc thăm, về điểm số của những đấu thủ, biên bản những ván đấu, hiệu quả giải
đấu, được dự những cuộc họp có tương quan tới công tác làm việc làm việc làm việc làm việc làm việc làm việc làm việc của mình, được tư vấn khi
cần thiết…

Điều
15: TƯ CÁCH ĐẤU THỦ, HUẤN LUYỆN VIÊN VÀ LÃNH ĐỘI

15.1. Các đấu thủ là những
người trực tiếp tranh tài với nhau nhằm mục đích đạt được những tác dụng tốt nhất cũng như
giành được những phần thưởng và những quý phái do giải quy định phong tặng.
Điều đó không chỉ đem lại uy tín và quyền lợi cho đấu thủ mà còn làm vẻ vang
cho đơn vị chức năng chức năng chức năng chức năng tỉnh, thành và vương quốc mình. Vì vậy đấu thủ phải được tôn trọng
xứng đáng và được tạo mọi điều kiện kèm theo kèm theo kèm theo kèm theo kèm theo kèm theo kèm theo kèm theo kèm theo kèm theo tốt nhất để thực thi tranh tài thành công.

15.2. Tất cả những hành động,
thái độ làm tác động tác động tác động ảnh hưởng tác động tác động tới phong độ, uy tín, danh dự, sức khỏe và điều kiện thi
đấu của đấu thủ đều bị nghiêm cấm.

15.3. Huấn luyện viên và lãnh
đội là những người chịu trách nhiệm về chuyên môn, tổ chức và những công tác khác
cho đội của mình, nên phải được tạo điều kiện và được cung cấp những thông tin
đầy đủ, đúng mực để triển khai thuận tiện những công việc của mình.

Huấn luyện viên và lãnh
đội phải làm gương tốt cho những đấu thủ trong đơn vị của mình.

15.4. Đấu thủ phải nắm vững
các pháp luật của luật cờ Tướng, chương trình thi đấu, điều lệ mà Ban tổ chức
giải đã ban hành.

15.5. Đấu thủ phải có tinh
thần, đạo đức, tác phong của một vận động viên thể thao chân chính theo tinh
thần “đoàn kết, trung thực, cao thượng”. Khi thua cờ phải biết nhận thua một
cách đàng hoàng, không cay cú hay phản ứng. Biết tôn trọng ban tổ chức, trọng
tài, đối thủ và khán giả.

Nghiêm cấm đấu thủ mua
bán điểm, dàn xếp tỷ số và thực thi những hành vi xấu đi khác.

Khi thi đấu, đấu thủ
phải ăn mặc đứng đắn, lời nói cử chỉ phải có văn hóa, lịch sự, phải giữ thái độ
bình tĩnh trong những trường hợp có tranh chấp khiếu nại.

15.6. Nếu ban tổ chức hay
trọng tài phát hiện được những hành vi sai trái, xấu đi thì có quyền đình chỉ
thi đấu và hủy bỏ điểm số đạt được so với những đấu thủ vi phạm. Nếu sự việc
nghiêm trọng thì ban tổ chức sẽ đề nghị Liên đoàn Cờ hoặc cơ sở truất quyền thi
đấu từ 1 đến 3 năm.

15.7. Trong quá trình thi
đấu, đấu thủ phải làm đúng những quy định dưới đây:

a) Trước khi mở màn ván
cờ, đấu thủ phải tự kiểm tra vị trí những quân cờ, màu quân mà mình đi, đồng hồ,
tờ ghi biên bản. Nếu phát hiện ra những gì thiếu hay không đúng phải báo cáo
trọng tài để kịp thời bổ sung, sửa chữa.

b) Không được tự ý rời
phòng thi đấu, nói chuyện, trao đổi ý kiến với người khác. Khi thiết yếu phải
rời phòng đấu, đấu thủ phải thông tin cho trọng tài biết và được sử đồng ý của
trọng tài.

c) Không được sử dụng bất
cứ sách báo, tài liệu hoặc công cụ gì để tìm hiểu thêm hay phân tích ván cờ trong
khi đang thi đấu.

d) Không được gây ồn ào
hoặc làm những động tác gây ảnh hưởng không tốt đến ý thức và sự tập trung tư
tưởng của đối phương như: Đập mạnh quân cờ hoặc đập mạnh vào núm đồng hồ, làm
cử chỉ khiêu khích hay bất nhã nhặn và trang nhã với đối thủ như: gõ tay lên mặt bàn, rung
đùi, vỗ tay… Nếu làm hư hỏng, mất mát những dụng cụ, trang thiết bị tranh tài thì
phải bồi thường.

e) Động tác đi quân phải
dứt khoát, gọn ghẽ. Nhấc quân lên và đặt ngay quân vào vị trí mới rồi đưa tay
nhanh ra khỏi bàn cờ. Không được phép cầm quân giữ lâu trên tay hay vừa cầm
quân vừa hươ tay phía trên bàn cờ. Không được chỉ, gõ hay di tay trên mặt bàn
cờ hay dùng tay chỉ để giám sát nước đi từ vị trí này tới vị trí kia trên mặt
bàn cờ. Không được đẩy quân cờ qua lại trên mặt bàn cờ.

g) Không được tính toán
bằng lời nước đi của mình hay phản hồi nước đi của đối phương trong thời gian
diễn ra ván đấu.

h) Quân bị nhấc ra khỏi
bàn cờ phải để riêng ra một chỗ trên mặt bàn. Không được phép nắm giữ quân đã
bị loại ra khỏi bàn cờ trong tay mình.

i) Không được phép nhận ám
hiệu, tín hiệu mách nước từ người bên ngoài. Không được thông báo, trao đổi
nước đi của mình cho người ngoài.

k) Đấu thủ muốn đề nghị
hòa chủ được đưa ra lời đề nghị hòa khi tới lượt mình đi, tức là trong thời
gian suy nghĩ của mình.

15.5. Huấn luyện viên, lãnh
đội không được làm bất kỳ điều gì gây ảnh hưởng xấu đến trận đấu như mách nước,
làm ám hiệu, khiếu nại trực tiếp với trọng tài hay ban tổ chức, gây mất trật
tự.

a) Việc vướng mắc và khiếu
nại khi đang diễn ra ván đấu phải do bản thân đấu thủ đề xuất thì mới có giá
trị. Trọng tài và ban tổ chức không xét những ý kiến thắc mắc, khiếu nại nếu
không phải do đấu thủ đề xuất.

b) Trước khi vướng mắc hay
khiếu nại, đấu thủ có quyền tìm hiểu thêm ý kiến lãnh đội hay huấn luyện viên và có
thể cùng huấn luyện viên hay lãnh đội làm văn bản gửi tổng trọng tài, ban tổ
chức những vướng mắc và khiếu nại của mình.

c) Huấn luyện viên, lãnh
đội, thân nhân của đấu thủ, khán giả… không được khiếu nại khi đang diễn ra ván
cờ, tự tiện vào nơi tranh tài để khiếu nại, nhưng có quyền phát hiện những sai
trái, tiêu cực… và cung cấp thông tin đúng mực cho tổng trọng tài, ban tổ chức
để có những quyết định đúng đắn, kịp thời.

d) Huấn luyện viên, lãnh
đội được quyền thắc mắc, khiếu nại những yếu tố không thuộc khoanh vùng khoanh vùng phạm vi ván đấu
như: tác dụng bốc thăm, hiệu quả hàng loạt của giải,… với thái đội xây dựng, lịch
sự với trọng tài và ban tổ chức.

15.6. Khi đấu thủ nhận thấy
thắc mắc, khiếu nại của mình chưa được trọng tài bàn xử lý thỏa đáng thì
được phép gặp trực tiếp tổng trọng tài hay ban tổ chức để trình bày. Nếu vẫn
chưa thỏa mãn thì vẫn phải chấp hành sự phán quyết của tổng trọng tài hay ban
tổ chức, nhưng sau ván đấu được phép khiếu nại bằng văn bản.

15.7. Nếu đang tranh tài có vấn
đề tranh chấp thì hai đấu thủ không được to tiếng đấu khẩu, mà phải bình tĩnh
trình bày rõ yếu tố để trọng tài nghe và quyết định.

a) Không được có lời nói ,
hành vi không tôn trọng trọng tài, đối thủ, khán giả, phản ứng không đúng mức
đối với sự phán quyết của trọng tài, ban tổ chức, cãi cọ, làm ồn, mất trật tự
trong khi thi đấu…

b) Trọng tài sẽ cảnh cáo
khi xảy ra những vi phạm nói trên, được gọi là lỗi tác phong, trọng tài sẽ cảnh
cáo, nếu liên tục tái phạm thì người vi phạm bị xử phạm lỗi tác phong, hoặc xử
thua ván cờ. Nếu cả hai đấu thủ cùng vi phạm lỗi nặng thì có thể xử thua cờ cả
hai đấu thủ đó.

Điều
16: XỬ LÝ CÁC VI PHẠM

16.1. Khi đấu thủ vi phạm các
luật lệ và quy định, ban trọng tài tùy mức độ vi phạm để quyết định xử lý theo
các mức sau:

a) Nhắc nhở

b) Cảnh cáo

c) Xử thua ván cờ

d) Truất quyền thi đấu

e) Xóa tên đấu thủ khỏi
danh sách của giải cờ.

16.2. Trọng tài bàn được
quyền cảnh cáo, nhắc nhỏ và xử phạt đúng theo luật.

– Tổng trọng tài có
quyền truất quyền thi đấu.

– Xóa tên trong danh sách
và tác dụng tranh tài phải qua ý kiến của tổng trọng tài, trưởng ban tổ chức của
giải. Ban tổ chức giải phải công bố hình thức kỷ luật này bằng văn bản.

16.3. Các trường hợp phạm lỗi
kỹ thuật

a) Các trường hợp phạm lỗi
kỹ thuật thường thấy gồm:

– Đi quân sai luật
định.

– Chạm quân mà không đi
được quân nào.

– Nêu ý kiến hay vấn đề
khi đang đến lượt đối phương đi.

– Ghi biên bản sót 4
nước liên tục (một lần phạm lỗi kỹ thuật).

– Đi quân thành nước
cho đối phương bắt Tướng hay để lộ mặt Tướng do vô ý hay cố ý.

– Kết thúc ván cờ không
ghi bổ trợ những nước còn thiếu.

– Vi phạm những quy định
khác về mặt kỹ thuật.

b)  Khi đấu thủ phạm lỗi
kỹ thuật, trọng tài phải công bố rõ nguyên do và mức phạt cho đấu thủ đó biết.

Chương 4:

TỔ CHỨC
THI ĐẤU

Điều
17: CÁC HÌNH THỨC THI ĐẤU

17.1. Phương thức thi đấu một ván cờ là
đối kháng giữa hai cá nhân.

Trận đấu là cuộc tranh tài giữa
hai cá thể gồm nhiều ván.

Giải đấu là hình thức tổ chức
thi đấu gồm nhiều đấu thủ tham dự. Giải đấu gồm những thể thức là giải cá thể và
giải đồng đội.

17.2. Tên những giải đấu bao
gồm: Giải hạng nhất toàn quốc, giải đồng đội toàn quốc, giải trẻ toàn quốc,
giải hữu nghị, giải tuyển chọn, giải mời, giải khu vực, giải quốc tế…

17.3. Hình thức thi đấu
gồm: Đấu loại, đấu vòng tròn, đấu theo hệ Thụy Sĩ, đấu hỗn hợp… (xem chương VI)

Điều
18: ĐIỀU LỆ GIẢI ĐẤU

a)  
Đơn
vị tổ chức giải phải ban hành và công bố điều lệ giải trước khi thực thi giải.

b) 
Điều
lệ giải bao gồm: Tên giải, mục đích, tên đơn vị đăng cai, tiền lệ phí, chương
trình và khu vực thi đấu, thể thức thi đấu, thời hạn quy định cho ván đấu,
tiêu chuẩn tính thành tích, những đặc cách (nếu có), những tài trợ cho giải (nếu
có), luật lệ vận dụng trong giải và hình thức khen thưởng, kỷ luật…

Điều
19: BAN TỔ CHỨC

19.1. Đơn vị đứng ra tổ
chức giải phải lập Ban tổ chức để quản lý quản lý quản lý cuộc thi đấu, xử lý mọi vấn đề
vượt quá quyền hạn của ban trọng tài, xử lý những vi phạm của trọng tài, thay đổi
bổ sung điều lệ giải nếu xét thấy cần thiết.

19.2. Trong những giải
lớn nhiều vận động viên tham gia, nếu thiết yếu thì xây dựng ban giải quyết
khiếu nại, ban kiểm tra tư cách đấu thủ

19.3. Ban tổ  chức phải
có giải pháp bảo vệ sự bảo vệ an toàn về mọi phương diện trong quá trình tiến hành
giải đấu, bảo vệ sự yên tĩnh và điều kiện thuận tiện nhất để những đấu thủ tập
trung tư tưởng tranh tài và có những giải pháp dự phòng những sự cố bất lợi có thể
xảy ra.

19.4. Mỗi một giải đều
phải có lễ khai mạc, bế mạc và tùy tình hình cụ thể để làm giản đơn gọn nhẹ hay
long trọng và quy mô. Tại lễ bế mạc phải công bố đầy đủ hiệu quả tranh tài và khen
thưởng, mức thưởng cũng như những văn bản khác như list được phong cấp, danh
sách vận động viên được tuyển chọn lên những giải cao hơn…

19.5. Quản lý giải đấu
theo đính luật đã được ban hành. Không được đưa vào điều lệ giải những quy định,
quy tắc, điều khoản trái với Luật cờ Tướng này.

Điều
20: BAN TRỌNG TÀI

20.1. Ban trọng tài do cấp có
thẩm quyền (hoặc ban tổ chức )thành lập tùy theo quy mô của giải, gồm: Tổng
trọng tài, một hoặc nhiều phó tổng trọng tìa, một thư ký trọng tài và những trọng
tài bàn. ban trọng tài đảm nhiệm quản lý và quản lý quản lý công tác thi đấu.

20.2. Tổng trọng tài
là:người am hiểu và có kinh nghiệm tay nghề tay nghề về công tác trọng tài, đủ tư cách, nắm vững
luật cờ, đủ trình độ năng lực trình độ điều hành giải.

20.3. Chức trách của tổng
trọng tài:

a) Đại diện thường trực
của ban tổ chức điều hành tổng lực quá trình tranh tài giải.

b) Phân công trọng tài cho
các trận đấu.

c) Nắm vững điều lệ thi
đấu và có năng lực giải thích bất cứ điều luật nào cho đấu thủ thông hiểu và
chấp hành. Khi có yếu tố phát sinh thì căn cứ vào luật, điều lệ giải để xử lý
và quyết định kể cả những yếu tố mà luật và điều lệ chưa quy định chi tiết. Khi
gặp trường hợp phức tạp liên quan tới nhiều bên thì tổng trọng tài báo cáo ban
tổ chức để cùng giải quyết.

d) Khi tranh tài giải, do
nguyên nhân đặc biệt không hề tranh tài được thì tổng trọng tài có quyền tuyên
bố tạm đình chỉ giải đấu và định lại thời gian, địa điểm để liên tục giải đấu.

e) Giải quyết những thắc
mắc đề xuất kiến nghị và khi thiết yếu triệu tập Hội nghị những lãnh đội hoặc với những ban
được lập ra để xử lý kịp thời những yếu tố trên.

g) Đình chỉ công tác của
các trọng tài không làm tròn nhiệm vụ, mắc sai lầm nghiêm trọng và thay bằng
trọng tài khác.

h) Giữ vững kỷ cương và
đảm bảo điều kiện thuận tiện cho giải. Nếu có đấu thủ hoặc đội cờ vi phạm nghiêm
trọng luật thì tổng trọng tài có quyền tước bỏ tư cách thi đấu.

i) Phụ trách việc thu nhận
biên bản và phân công thư ký kiếm được điểm của những đấu thủ, thực hiện bắt thăm, lập
các bảng điểm, tổng hợp kết quả.

k) Quyết định thưởng phạt
theo quy định của điều lệ.

l) Hoàn tất mọi văn bản và
báo cáo quy định gửi cho ban tổ chức giải và công bố tác dụng khi bế mạc giải.

m) Phán quyết của tổng
trọng tài về những yếu tố trình độ và kỹ thuật là phán quyết cuối cùng. Phán
quyết của ban tổ chức về những yếu tố khác là phán quyết cuối cùng.

20.3. Chức trách của phó tổng
trọng tài

Giúp tổng trọng tài
điều hành giải. Khi tổng trọng tài vắng mặt thì phó tổng trọng tài thay thế
điều hành thi đấu.

20.4. Chức năng và nhiệm vụ
của trọng tài bàn:

a) Trọng tài bàn là người
trực tiếp điều hành công tác tranh tài và xử lý mọi trường hợp xảy ra, là người
đảm bảo cho luật lệ được tôn trọng và giải đấu thành công. Trọng tài bàn phải
có những điều kiện cơ bản:

a.1) Biết chơi cờ và
nắm vững luật cờ, phải được huấn luyện và đào tạo về công tác trọng tài hay được tập huấn về
luật cờ.

a.2) Có đạo đức, tác
phong, tư cách tốt, khách quan, vô tư, trung thực và công minh trong khi thi
hành trách nhiệm của mình. Phải lắng nghe thấu đáo mọi ý kiến của đấu thủ, nói
năng ôn tồn, lịch sự, nhã nhặn và xử lý mọi yếu tố phát sinh theo đúng
luật.

b) Nhiệm vụ của trọng
tài bàn:

b.1) Theo dõi chặt chẽ
việc tuân thủ luật cờ Tướng, duy trì mọi điều kiện thuận tiện nhất để đấu thủ
tập trung thi đấu.

b.2) Phải luôn luôn có
mặt tại khu vực được giao trong suốt quá trình thi đấu. Trước khi khởi đầu ván
đấu phải kiểm tra vị trí những quân cờ, màu quân của cá bên, đồng hồ và phát biên
bản cho những đấu thủ.

b.3) Giám sát chặt chẽ
tiến trình của những ván đấu, đặc biệt khi những đấu thủ còn ít thời gian, xác định
mức phạt đúng luật cho đấu thủ phạm lỗi.

b.4) Khi thời hạn của
đấu thủ còn ít hơn 5 phút không phải ghi biên bản thì trọng tài ghi biên bản
thay cho đấu thủ đó.

b.5) Khi phát sinh tình
huống vượt khỏi năng lực xét đoán của mình thì trọng tài bàn phải báo cáo ngay
cho tổng trọng tài biết để có phương hướng xử lý và giải quyết kịp thời.

b.6) Nếu cờ của cả hai
đấu thủ đều không còn Xe, Pháo, Mã, Tốt tức không còn quân sang bên trận địa
đối phương tấn công thì có quyền công bố ván cờ hòa hay cho dừng đồng hồ và
tuyên bố hòa (nếu đánh có đồng hồ) mà không cần có đề nghị của một trong hai
đấu thủ. Xử những thế cờ theo luật 60 nước đã nói trên.

Trọng tài là người ký
vào biên bản xác nhận tác dụng ván đấu và giao đầy đủ biên bản cho thư ký trọng
tài.

b.7) Để bảo vệ cho môi
trường tranh tài lành mạnh, trọng tài phải chú ý quan tâm người vào xem thi đấu. Trường
hợp người xem làm mất trật tự hay gây ảnh hưởng không tốt tới đấu thủ hay can
thiệp vào ván đấu trọng tài sẽ nhắc nhở. Nếu cần thiết, trọng tài mời người vi
phạm ra khỏi khu vực thi đấu.

b.8) Trọng tài chỉ nhận
ý kiến vướng mắc hay khiếu nại của đấu thủ mà không nhận của bất kỳ ai khác.

b.9) Tùy mức độ vi phạm
nặng nhẹ, trọng tài xử lý theo những mức: nhắc nhở, cảnh cáo, ghi lỗi kỹ thuật và
lỗi tác phong, xử thua ván cờ khi phạm 3 lỗi kỹ thuật hay 3 lỗi tác phong: nếu
nghiêm trọng hơn thì phaỉ báo cáo với tổng trọng tài để xử lý ở mức nặng hơn.

Nghiêm cấm trọng tài:

a)     
Thiên
vị với đấu thủ (nhất là đấu thủ của địa phương mình, đơn vị mình) hay tham gia
vào những vụ việc: mách nước, chuyển tài liệu hay nước đi cho đấu thủ, làm trung
gian trong việc mua và bán điểm, dàn xếp tỷ số,… cũng như những vấn đề tiêu cực
khác.

b)     
Phân
biệt, định kiến, gây ảnh hưởng bất lợi cho đấu thủ, cố ý bắt những lỗi không
đáng bắt, gây căng thẳng trong giải đấu, đứng quá gần đấu thủ.

Tổng trọng tài và ban
tổ chức sẽ nhắc nhở, cảnh cáo, truất quyền trọng tài tại giải hay đình chỉ công
tác trọng tài trong một khoảng chừng thời hạn thích đáng so với trọng tài vi phạm
vào những điều kiện trên theo từng mức độ.

Nếu phát hiện năng lực
chuyên môn của trọng tài yếu kém, không nắm vững luật, khi bắt lỗi có nhiều sai
sót thì tổng trọng tài hay ban tổ chức phải nhanh gọn điều động trọng tài
khác thay thế để bảo vệ sự thành công xuất sắc xuất sắc của giải cờ.

Điều
21: CÁCH TÍNH THÀNH TÍCH

21.1. Cách tính điểm thống
nhất của mạng lưới mạng lưới mạng lưới hệ thống tranh tài trên phạm vi toàn nước tại toàn bộ những giải cờ là:
Thắng được 1 điểm, hòa được nửa điểm và thua được 0 điểm.

21.2 Trường hợp đặc biệt
thi đấu một trận gồm 2 ván thì: Mỗi ván thắng được 2 điểm, hòa được 1 điểm,
thua 0 điểm và gọi đó là “điểm ván”. Mỗi trận đấu (gồm cả hai ván) bên thắng
được ghi 1 điểm (dù thắng 2 ván hoặc thắng 1 hòa 1); hòa nửa điểm; thua 0 điểm,
đây là điểm trận. Khi tính thành tích xếp hạng trước kết phải căn cứ vào điểm
trận, ai nhiều điểm hơn được xếp trên. Nếu điểm trận bằng nhau thì căn cứ vào
điểm ván để xếp hạng, ai có tổng điểm ván cao hơn sẽ được xếp trên. nếu một đấu
thủ vắng mặt thì đối phương xuất hiện thắng cuộc được 1 điểm và 4 điểm ván.

21.3. Thể thức đấu vòng
tròn:

Xếp thứ hạng theo tổng
số điểm của những đấu thủ. Nếu tổng số điểm bằng nhau thì căn cứ vào ván cờ đối
kháng giữa những đấu thủ bằng điểm, ai thắng xếp trên. Nếu vẫn bằng nhau thì tính
đến thông số của đấu thủ, ai có thông số cao hơn được xếp trên. Tính thông số của từng
đấu thủ như sau: Cộng tổng số điểm của những đối phương mà đấu thủ đó thắng, nửa
tổng số điểm của đối phương mà đấu thủ hòa. Nếu vẫn bằng nhau thì lấy số ván
thắng bằng quân Đen, ai được nhiều hơn thì xếp trên. Nếu vẫn bằng nhau thì sẽ
bốc thăm nay rủi để xếp hạng (Điều lệ giải có quyền quy định cụ thể xét yếu tố
nào trước, yếu tố nào sau).

21.4. Thể thức tranh tài theo
hệ Thụy Sĩ:

Xếp thứ hạng theo tổng
điểm. Nếu bằng nhau thì tính đến thông số của đấu thủ, ai có thông số cao hơn được
xếp trên (xem phần thể thức tranh tài ở chương 6)

21.5. Bỏ cuộc và xếp thứ hạng

21.5.1. Thể thức đấu vòng tròn;
Nếu một đấu thủ chỉ chơi nửa số trận đấu trở xuống rồi bỏ cuộc (như 8 trận chỉ
chơi 4 trận) thì hủy bỏ toàn bộ những trận đã đấu cũng như những điểm của những đối
phương đã đạt được. Trên bảng điểm ghi lại chéo (X) để bộc lộ những ván đánh
với người bỏ cuộc.

Trường hợp đã đấu được
quá nửa số trận rồi mới bỏ cuộc thì những hiệu quả đá đấu vẫn giữ nguyên. Các trận
chưa đấu thì tính cho đối phương thắng cuộc.

21.5.2. Thể thức đấu theo hệ
Thụy Sĩ:

Nếu một đấu thủ giữa
chừng bỏ cuộc, thì dù đấu thủ đã đấu được quá nửa hay chưa đều giữ nguyên kết
quả đã chơi. Ai bốc thăm gặp tiếp đấu thủ bỏ cuộc được xử thắng. Trên bảng điểm
ghi “O” cho người bỏ cuộc và ghi “X” cho người thắng đối phương bỏ cuộc.

Chương 5:

CÁC LUẬT
CHI TIẾT

Điều
22: GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ

1.        
Bắt
quân hay ăn quân: Quân
của một bên thay thế vào vị trí của một quân đối phương và nhấc quân đó của đối
phương bỏ ra ngoài một cách hợp lệ.

2.        
Chiếu
Tướng: là
nước đi quân trực tiếp tấn công vào Tướng của đối phương. Hai quân cùng chiếu một
lức gọi là “lưỡng chiếu”

3.        
Dọa
hết: Đi
một nước cờ dọa nước sau chiếu hết Tướng đối phương.

4.        
Dọa
bắt: Đi
một nước cờ dọa nước sau bắt quân của đối phương (trừ quân Tướng).

5.        
Đổi
quân: Nước đi mà hai bên bắt quân lẫn nhau

6.        
Cản
quân: Đi
quân làm cản trở đường di chuyển của quân đối phương.

7.        
Thí
quân: Đi
quân cho đối phương bắt để đổi lại một lợi thế khác hoặc chiếu hết Tướng đối
phương.

8.        
Nước
chờ: Là
nước đi không thuộc những nước chiếu hết, dọa hết, dọa bắt, đổi quân, chặn quân,
thí quân.

9.        
Chiếu
mãi: Là
nước chiếu liên tục, không ngừng.

10.     
Dọa
hết mãi: Là
nước liên tục dọa hết.

11.     
Đuổi
bắt mãi: Đuổi bắt mãi một quân của đối phương, lặp đi lặp lại nhiều lần không
thay đổi.

12.     
Nước
đỡ: Là
nước chống đỡ một nước chiếu hoặc nước dọa bắt quân của đối phương.

13.     
Chiếu
lại: Đi
một nước phá bỏ được nước chiếu của đối phương, đồng thời chiếu lại đối phương.

14.     
Có
căn, không căm: Quân
cờ được quân khác bảo vệ thì gọi là “có căn” (hay hữu căn). Ngược lại nếu quân
cờ không có quân khác bải vệ thì gọi là “không căn” (hay vô căn)

15.     
Căn
thật: Khi
bị quân đối phương bắt mà quân bảo vệ của mình có thể bắt lại ngay quân của đối
phương thì đó là “căn thật”.

16.     
Căn
giả: Nếu
quân bảo về của mình không ăn lại được quân đối phương thì đó là “căn giả”.

17.     
Một
chiếu, một dọa hết: Chiếu
Tướng đối phương một nước, tiếp sau đi một nước dọa hết. Điều giải thích này
cũng được dùng cho “một chiếu một bắt”.

18.     
Hai
chiếu, một chiếu lại: Một bên đi mãi nước chiếu, còn bên kia chống đỡ nước chiếu
thì cứ hai nước có một nước chiếu lại.

19.     
Hai
đuổi bắt, một bắt lại: Một bên đuổi bắt liên tục quân đối phương, còn bên kia
trong hai lần giải thoát có một lần bắt lại quân đối phương.

20.     
Hai
đuổi bắt, hai đuổi bắt lại: Một bên đi liên tục hai lần đuổi bắt quân đối
phương, còn bên kia hai lần giải thoát lại là hai làn đuổi bắt lại quân đối phương.

Điều
23: MƯỜI ĐIỂM CHÍNH KHI XỬ VÁN CỜ

Điểm 1: Chiếu mãi bị xử thua.

Điểm 2: Dọa hết mãi, một chiếu
một dọa hết, một chiếu một bắt, một chiếu một dừng, một chiếu một đòi rút ăn
quân, một bắt một rút ăn quân, nếu hai bên không đổi khác nước đi thì xử hòa.

Điểm 3: Một quân đuổi bắt mãi
một quân thì xử thua (trừ đuổi bắt mãi Tốt chưa qua sông). Hai quân hoặc nhiều
quân bắt mãi một quân cũng xử thua.

Điểm 4: Một quân lần lượt đuổi
bắt mãi hai hoặc nhiều quân thì xử hòa. Hai quân thay nhau bắt mãi hai hoặc nhiều
quân cũng xử hòa.

Điều 5: Hai bắt một bắt lại,
thì bên hai bắt (chỉ bắt cùng một quân) cũng là vi phạm bắt mãi, phải thay
đổi nước đi, nếu không sẽ bị xử thua.

Điều 6: Đuổi bắt mãi quân có căn
thật thì xử hòa, bắt mãi quân có căn giả thì xử thua. Nhưng quân Mã hoặc quân
Pháo nếu đuổi bắt mãi quân Xe có căn thật cũng bị xử thua.

Điều 7: Đuổi bắt mãi quân có căn
thật thì xử hòa, nhưng nếu quân ấy bị ghim không di dời được thì vẫn coi
là bắt mãi, nêu không đổi thì xử thua. Quân Mã chạy đuổi bắt mãi quân Mã bị cản
vẫn coi là đuổi bắt mãi, phải đổi nước đi, nếu không đổi thì xử thua.

Điều 8: Đuổi bắt hai nước nhưng
không đó có một nước thực ra là đổi quân mà đối phương không chịu thì vẫn coi
là bắt mãi. Bắt mãi kèm đòi đổi mãi đều coi là bắt mãi, bắt buộc phải thay đổi
nước đi.

Điều 9 Tướng hoặc Tốt bắt mãi
bát kỳ quân nào nếu không biến hóa nước đi thì xử hòa. Nếu chúng phối hợp với
một Xe, một Mã hoặc một Pháo để bắt mãi một quân thì cũng xử hòa.

Điều 10: Các nước cản mãi, thí
quân mãi, đòi đổi mãi, dọa hết mãi chiếu rút bắt quân đều cho phép, nhưng nếu
không đổi nước đi, đều xử hòa.

Điều
24: CÁC VÍ DỤ CỤ THỂ

24.1. Ván cờ mà hai bên
không  có cách đánh thắng hoặc một bên đề nghị hòa, bên kia đồng ý, hoặc trọng
tài xử hòa, được coi là hòa.

24.2. Nếu đi cờ luân phiên
nguyên trạng mà hai bên không phạm luật, lại không đổi nước đi, thì xử hòa.

Từ hình 1 đến hình 3,
bên Trắng không ngừng chiếu Tướng. Bất kể một quân chiếu mãi, hoặc hai quân
thay nhau chiếu mãi đều phạm luật, bên Trắng phải đổi nước đi, không đổi bị xử
thua.

Các hình 1,2,3 đều cho
thấy: bên Trắng đều không ngừng chiếu Tướng; bất kể một quân chiếu mãi hoặc hai
quân thay nhau chiếu mãi đều phạm luật; bên Trắng phải thay đổi.

24.3. Vừa đỡ vừa chiếu lại

Bên Trắng bình quan Xe
vừa đỡ, vừa chiếu lại, bên Đen bình Pháo cũng đối phó thế, hai bên không đổi,
xử hòa.

24.4. Hai chiếu một chiếu
lại: Bên chiếu mãi thua.

Bên Trắng tiếp tục
chiếu Tướng, bên Đem thì một chiếu một ngừng. Như vậy bên Trắng phạm luật, bên
Đen không phạm luật, Trắng phải biến hóa nước đi, nếu không sẽ bị xử thua.

24.5: Dọa hết mãi: Hòa

Cả ba hình 6, 7, 8
Trắng cứ đi nước dọa hết, nhưng không hề chiếu Tướng, hai bên không đổi, xử
hòa.

Pháo Trắng bình 2 là
nước dọa hết rõ. Còn chơi 1.P7-5 để nước sau: 2. B4.1 Tg5-6  3.B3-4 Tg6-5 
4.B4-5 Tg5-6  5.B5-4 thắng cuộc. Như vậy Trắng bình Pháo vào trung lộ là nước
dọa hết, nên Đen được quyền cản. Do đó xử hòa.

24.6: Đỡ nước dọa hết và dọa hết
lại thì xử hòa.

Bên Trắng bình Tướng,
bên Đen bình Tốt, đều thuộc nước đỡ dọa hết, đồng thời lại dọa hết lẫn nhau, xử
hòa.

24.7. Một chiếu một dọa hết
mãi: hòa

Bên Trắng dọa hết mãi,
hai bên không thay đổi, xử hòa.

Trắng chơi nước chiếu,
rồi lại bình Pháo vào trung lộ với ý đồ đe dọa chiếu hết bằng cách: X7-5 tiếp
theo X7.2… thắng cờ. Thí dụ này thuộc về một chiếu, một dọa hết nên xử hòa.

24.8: Một chiếu, một dọa bắt:
Hòa.

Xe Trắng một nước chiếu
hoặc nhiều nước chiếu bắt quân, Pháo Đen tuy không có căn, nhưng không phải bắt
mãu nên hòa.

24.9: Một chiếu một ngừng,
hoặc một chiếu một đòi rút ăn quân, đều xử hòa.

Bên Trắng một chiếu một
ngừng, nên hòa

Bên Trắng một chiếu một
dọa rút Pháo ăn quân Xe, nên hòa.

Bên Trắng chiếu xong
thoái Xe, ý đồi bình Xe chiếu, buộc Đen phải lên Sĩ và tiếp theo bình Xe rút ăn
Xe hoặc Mã. Ở đây vẫn thuộc loại một chiếu một ngừng, nên xử hòa.

24.10:Một lần bắt, một lần
rút dọa bắt: hòa.

Để cứu quân Mã biên,
buộc Trắng phải thực hiện kế hoạch một nước bắt Mã, một nước dọa bắt, nên xử
hòa.

24.11: Một Pháo hoặc hai Pháo
không được đuổi bắt mãi một Xe, dù Xe được bảo vệ (có căn), hoặc ngay Xe bị
đuổi có một lần bắt lại đối phương không được bảo vệ.

Pháo Trắng đuổi bắt mãi
Xe có căn, nên thua.

Pháo Trắng đi liền hai
nước bẳt Xe Đen, Xe này một nước có căn, một nước lại bắt Pháo Trắng. Tình
huống này cần phân rõ ai phạm luật. Bên Đen một nước bắt Pháo, và một nước
ngừng, nên chưa phạm luật. Bên Trắng bắt mãi Xe Đen, nên vi phạm bắt mãi, xử
thua.

Pháo Trắng đuổi mãi Xe
Đen, phạm vào luật trường tróc, bị xử thua. Xe Đen một nước bắt Mã, một nước
bắt Pháo, như vậy luật cho phép: Một quân luân phiên đuổi bắt hai quân.

Pháo Trắng tận dụng lên
Sĩ đuổi mãi Xe có căn, nên phạm luật: xử thua.

Hình 22 và 23 Pháo
Trắng đuổi bắt mãi Xe Đen, tuy ăn được Xe rồi nhưng cũng mất lại Xe, nhưng ở
tình huống trước mắt Pháo Trắn đuổi bắt mãi Xe, nên phạm luật, bị xử thua.

Hình 24 và 25 hai Pháo
Trắng đuổi bắt mãi Xe, nên phạm luật, xử thua.

24.12.Một Pháo dọa bắt hai Xe
hoặc hai Pháo luân phiên đuổi bắt Xe: hòa.

Hình 26 và 27, Trắng
dùng Pháo lần lượt đuổi bắt mãi hai Xe, tuy Xe không có căn, nhưng luật cho
phép một quân luân phiên đuổi bắt mãi hai hoặc nhiều quân, nên xử hòa.

Hai quân Pháo luân
phiên đuổi bắt hai quân Xe, nên xử hòa.

24.13: Dọa bắt mãi quân đối
phương có căn bảo vệ: hòa

Hình 29 và 30: Xe Trắng
bắt mãi quân Pháo Đen có căn, nên đúng luật, xử hòa.

Xe Trắng đi một nước
bắt quân Pháo có căn, một nước bắt quân Pháo không có căn, nên không phạm luật,
hai bên cứ lặp lại thì xử hòa.

24.14: Bắt mãi quân không có
căn: Thua

Hình 32 và 33: Xe bên
Trắng đuổi bắt mãi quân Pháo Đen không có căn, nên phạm luật, bị xử thua.

Bên Đen dọa hết mãi,
nhưng không phạm luật. Bên Trắng dùng Xe đuổi bắt mãi quân Pháo nên phạm luật,
xử thua.

Pháo Đen luân phiên
đuổi bắt hai quân, nên chưa phạm luât. Xe Trắng đuổi bắt mãi quân Pháo, nên
phạm luật, xử thua.

Pháo Đen luân phiên một
chiếu, một bắt Mã nên chưa phạm luật. Xe Trắng đuổibắt mãi quân Pháo nên phạm
luật, bị xử thua.

Pháo Đen luân phiên bắt
Mã và dọa chiếu hết, nên không phạm luật. Xe Trắng đuổi bắt mãi quân Pháo, nên
phạm luật, bị xử thua.

24.15: Bắt mãi một quân đối
phương không di động được: thua.

Hình 39, 40, 41 tuy Mã
Trắng không có căn, nhưng Xe Đen không di động được, nên không tính là bắt mãi
quân Mã này. Bên Trắng tận dụng Xe Pháo hoặc Mã Pháo bắt mãi Xe Đen, nên phạm
luật bị xử thua.

24.16: Pháo, Mã luân phiên bắt
mãi một quân, bị xử thua (Các hình 42, 43, 44)

Xe Trắng một bắt, một
ngừng nên chưa phạm luật, Mã và Pháo bên Đen đuổi bắt mãi Xe nên phạm luật, bị
xử thua.

Xe bên Trắng luân phiên
bắt hai quân, nên chưa phạm luật. Mã và Pháo Đen đuổi bắt mãi Xe, nên phạm
luật, bị xử thua.

Mã và Pháo đen đuổi bắt
mãi Xe, nên phạm luật, xử thua.

24.17: Hai bắt, một bắt lại:
Hai bắt thua (Các hình 45, 46, 47)

Hình 45, 46 và 47 đều
là hai bắt, một bắt lại, nên bên hai bắt bị xử thua.

24.18: Một bắt, một bắt lại:
hòa

Hai bên đuổi bắt quân
nhau, đều phạm luật, nên xử hòa:

24.19: Bắt mãi một quân thua
(Các hình 49, 50)

Mã Đen một bắt một
ngừng nên không phạm luật, Xe Trắng đuổi bắt mãi quân Mã, nên phạm luật, bị xử
thua.

Mã Đen một chiếu, một
bắt, nên chưa phạm luật, Xe Trắng đuổi bắt mãi quân Mã, nên phạm luật, bị xử
thua.

24.20: Bắt mãi quân cùng loạiu
(Xe bắt Xe, Pháo bắt Pháo hoặc Mã bắt Mã):

– Nếu quân hai bên đều
không bị giam, có thể ăn quân thì coi là thí mãi, không đổi xử hòa

– Nếu quân một bên bị
giam không ăn được quân, thì đối phương không được bắt mãi. (Các hình từ 51 đến
55).

Hình 51 và 52: Xe Trắng
thí mãi, còn Xe Đen thì chưa bị giam, nên cả hai bên đều không bị phạm luật, xử
hòa.

Pháo bên Đen bị ghim
không thể rời đường ngang để ăn Pháo được. Do đó bên Trắng không được lấy cớ là
dọa hết mãi để bắt mãi Pháo Đen. Nếu bắt mãi bị xử thua.

Pháo Đen tuy bị giam,
nhưng vì có một nước có căn, nên Pháo Trắng không bị coi là bắt mãi, do đó xử
hòa.

Mã Đen bị vướng chân
không thể ăn Mã Trắng, nên không phạm luật

Mã Trắng đuổi bắt mãi
Mã Đen, nên phạm luật, bị xử thua.

24.21: Pháo tận dụng quân khác
làm ngòi để bắt quân không có căn, thì coi là bắt mãi, bị xử thua. Nhưng nếu
bắt mãi Tốt chưa qua sông, thì xử hòa. (Các hình từ 56 đến 60)

Mã Đen không căn, Pháo
Trắng đổi khác ngòi bắt mãi là phạm luật, nên bên Trắng bị xử thua

Hình 57 và 58: Pháo bên
Trắng tận dụng đổi khác ngòi để bắt mãi Sĩ, Tượng, nên phạm luật, bị xử thua.

Tốt đen qua sông không
có căn, Pháo Trắng biến hóa ngòi để bắt mãi Tốt đen đã qua hà, nên phạm luật,
bị xử thua.

Tốt đen tuy không có
căn, nhưng chưa qua sông, Pháo Trắng có thể biến hóa ngòi để bắt mãi Tốt này
nên không phạm luật.

24.22: Pháo tận dụng quân khác
làm ngòi bắt Xe đối phương (có căn hay không cũng thế), tuy Xe đối phương bất
động, hai bên chỉ di động ngòi Pháo, thì vẫn coi là bắt mãi, không đổi xử thua.
(Các hình 61, 62)

Pháo Trắng lợi dụng lên
xuống Sĩ Tượng bắt mãi Xe là phạm luật, bị xử thua.

24.23: Khi Xe bị Pháo giam
không thể rời tuyến được thì sự di động của nó trên tuyến đó không phải là bắt
quân, nếu lấy Xe bắt nó thì không coi là nước thí quân, nên không được bắt mãi,
nếu trong đó có một nước có căn thì nước này không coi là bắt quân; nếu lấy Mã
hoặc Pháo để bắt thì bất kể Xe có căn hay không, cũng đều không được bắt mãi,
đều bị xử thua. (Các hình từ 63 đến 66).

Xe bên Đen bị giam
không thể rời tuyến, rõ ràng không hề lấy quân Xe Đen đó bắt mãi Pháo, nên
không phạm luật, xử hòa.

Hình 64 và 65: Xe Đen
bị Pháo Trắng trói buộc, không hề rời tuyến ăn quân, Xe Trắng tiến, thoái bắt
mãi là phạm luật, bị xử thua.

Xe Đen đi một nước có
căn, một nước không căn, Xe Trắng không tính là bắt mãi, nên không phạm luật.

24.24: Tướng bắt mãi một quân
của đối phương có sự hỗ trợ hay không cũng hòa. (Các hình 67, 68)

Tướng Trắng bắt mãi
Pháo Đen chưa phạm luật, xử hòa.

Tướng Trắng phối hợp
với quân Mã bắt mãi Tốt Đen, nên chưa phạm luật, xử hòa.

24.25: Tốt bắt mãi là hòa. Hai
Tốt hoặc nhiều Tốt hợp sức với nhau bắt một quân hoặc nhiều quân cũng hòa. Nếu
trong đó có một nước hợp sức với Xe hoặc Mã hoặc Pháo bắt mãi một quân cũng
hòa. (Các hình 69, 70)

Tốt bắt mãi một quân,
nên xử hòa.

Tốt Trắng hợp sức với
Pháo mình bắt mãi Mã Đen, nên không phạm luật, xử hòa.

24.26: Tướng hoặc Tốt nếu phối
hợp với quân khác bắt mãi một quân thì xử thua. (Các hình 71, 72, 73)

Khi Tướng Trắng bắt mãi
Tốt Đen, hai quân Mã Trắng cũng đồng thời bắt mãi Tốt nên phạm luật, bị xử
thua.

Khi Tốt Trắng bắt mãi
Pháo Đen, hai quân Mã cũng đồng thời bắt mãi Pháo nên phạm luật, bị xử thua.

Khi Tốt Trắng bắt mãi
Xe Đen, hai Pháo cũng đồng thời bắt mãi Xe nên phạm luật, xử thua.

24.27: Xe không được bắt mãi
Tốt đã qua sông, bất kể Tốt ấy có liên tục bắt lại quân hay không, Xe phải thay
đổi nước đi, không đổi bị xử thua. (Các hình 74, 75)

Xe Trắng không được
mượn cớ bảo vệ Mã mình mà bắt mãi Tốt Đen không có căn, nên phạm luật, bị xử
thua.

Tốt Đen bắt mãi Pháo
Trắng không phạm luật, Xe Trắng bắt mãi Tốt Đen là phạm luật, bị xử thua.

24.28: Một quân lần lượt đuổi
bắt hai quân hoặc nhiều quân là hòa. Hai quân thay phiên nhau bắt mãi hai hoặc
nhiều quân cũng hòa. (Các hình 76, 780)

Hình 76, 77 và 78, Xe
Trắng lần lượt đuổi hai quân hoặc nhiều quân đều không phạm luật, nên hòa.

Pháo Trắng lần lượt
đuổi bắt hai Tốt nên không phạm luật, Xe Đen bắt mãi Pháo Trắng là phạm luật,
bị xử thua.

Hai Xe Trắng luân phiên
bắt hai Pháo Đen nên không phạm luật, xử hòa.

24.29: hai quân hoặc nhiều
quân luân phiên nhau đuổi bắt mãi một quân thì xử thua. (Các hình 81, 82)

Hình 81 và 82 đều thuộc
hai quân bắt mãi một quân nên phạm luật, xử bên Trắng thua.

24.30.Bắt mãi quân đối phương
có căn giả bị thua. (Các hình 83, 84, 85)

Hình 83, 84 và 85 Xe
Trắng bắt mãi quân có căn giả, nên bị xử thua.

24.31: Hai hoặc nhiều quân bắt
một quân của đối phương có căn thật thì hòa.(Các hình từ 86 đến 89)

Bốn hình trên (86, 87,
88 và 89 ) những quân bên Trắng bắt mãi quân có căn của đối phương nên không phạm
luật, xử hòa.

24.32: Bắt mãi một quân đối
phương đồng thời là đòi đổi quân vẫn thuộc về luật bắt mãi, nên bị xử thua.
(Các hình 90, 91, 92, 92)

Hình 90 và 91, Xe Trắng
một nước đuổi bắt Pháo, nước sau cũng bắt Pháo kiêm cả đòi đổi quân, nhưng vẫn
bị phạm luật, nên xử thua.         

Hình 92 và 93, Xe Trắng
tuy đòi đổi mãi Xe Đen, nhưng lại có một quân khác bắt mãi Xe Đen, nên phạm
luật, xử thua.

24.33: Một quân bắt mãi một
quân của đối phương để gỡ nước mất quân thì thua. (Từ hình 94 đến hình 96)

Hình 94 và 95, bên
Trắng dùng Mã đuổi bắt mãi Xe Đen, nên bị xử thua.

Pháo Trắng liên tục
đuổi bắt mãi Xe Đưn, nên bị xử thua.

24.34:Dọa chiếu rút ăn quân,
hoặc dọa chiếu Tướng ăn quân mãi, xử hòa.

24.35: Cản mãi không thay đổi,
xử hòa. (Các hình 99, 100)

24.36: Đòi đổi mãi, thí mãi đều xử
hòa. (Các hình từ 101 đến 104)

THÍ DỤ VỀ BẮT MÃI

Xe Trắng lợi dụng di
chuyển Tốt, khiến Pháo Đen mất ngòi không giữ Mã được, Xe Trắng cũng như là bắt
mãi mà không có căn của Đen, nên Trắng bị xử thua.

THÍ DỤ VỀ KHÔNG PHẢI
BẮT MÃI

Bên Trắng tiến thoái Xe
để mỗi nước đều bắt Pháo Đen, nhưng Pháo Đen không chạy cũng không có quân khác
bảo vệ, Xe Trắng không tính bắt mãi Pháo, nên xử hòa.

THÍ DỤ VỀ BẮT NHAU MÃI

Hai bên đều phạm luật
bắt mãi nên hòa.

CHƯƠNG
6:

CÁC HÌNH
THỨC THI ĐẤU

Nhằm tạo thuận lợi chi
các ban tổ chức giải cờ cũng như cho những đấu thủ, rút kinh nghiệm qua nhiều
cuộc thi đấu, người ta đã đề ra những hình thức thi đáu phong phú và thích hợp cho
từng giải cờ.

Điều
25: HỆ THỐNG ĐẤU LOẠI TRỰC TIẾP

Thi đấu theo hệ thống
này, những đấu thủ (hoặc đội) gặp nhau một trận đấu đối kháng. Các đấu thủ thua
bị loại ngay. Mỗi cặp đấu thủ phải gặp nhau trong một trận đấu đối kháng thông
thường là hai ván để mỗi người đều được đi trước một ván. Nếu hòa đấu thêm hai
ván nữa để phân thắng bại. Trường hợp hòa nữa, trọng tài cho bốc thăm màu quân
đấu thêm một ván nữa hoặc cho bốc thăm may rủi để chọn người thắng, thi đấu
tiếp vòng sau. Thi đấu theo hệ thống này người ta không cho hoãn đấu vì sẽ ảnh
hưởng đến tiến trình chung của giải. Các trận bát kết (còn lại 16 người), tứ
kết (còn lại 8 người), bán kết (còn lại 4 người), và chung kết (còn lại 2
người) thì số đấu thủ phải là 32, 64 hoặc 128. Trường hợp không đúng số người
trên thì nên chọn một dố đấu thủ hạt giống từ những người tham gia cho miễn đấu
1-2 trận để khi họ vào đấu thì khớp với những số lượng trên.

Điều
26: HỆ THỐNG VÒNG TRÒN

Trong hệ thống này các
đấu thủ (đội) gặp nhau lần lượt, màu quân của những đấu thủ (đội) được xác định
theo bảng (xem phụ lục).

Điều
27: HỆ THỤY SĨ

Thi đấu theo hệ Thụy
Sĩ  vận dụng trong trường hợp có nhiều đấu thủ (theo quy định từ 20 trở lên)
chơi với số vòng đấu hạn chế được thông tin từ trước (thông thường cứ 20-30 đấu
thủ thì đấu 7-9 vòng, từ 30-50 đấu thủ thì đấu 9 hay 11 vòng, nếu số lượng lớn
hơn thì đấu 11 hay 13 vòng).

Trong Điều 4 nói về một
dạng đặc biệt của hệ thống này được vận dụng trong những cuộc đấu mà kết quả
được Liên đoàn Cờ Tướng quốc tế xác nhận (hệ thống Thụy Sĩ có điều chỉnh)
những trường hợp khác có thể sử dụng những dạng khác ví dụ như “Hệ Thụy Sĩ theo
bốc thăm”. Trong hệ Thụy Sĩ những đấu thủ không được gặp nhau hai lần và được
ghép thành từng cặp có chung số điểm hoặc sao cho sự chênh lệch điểm là nhỏ
nhất. Không được phép chơi ba ván liên tục cùng màu quân hoặc hơn đấu thủ khác
tới ba ván cùng màu quân.

Quy tắc này có thể bị
xóa bỏ ở vòng đấu sau cuối nếu nó làm cản trở việc xếp cặp theo cùng số điểm.
Nên xếp sao cho mỗi đấu thủ có số ván cầm quân Đen và quân Trắng như nhau và
màu quân biến hóa lần lượt.

Điều
28: HỆ THỤY SĨ ĐIỀU CHỈNH

28.1. Các đấu thủ được sắp
xếp thứ tự theo thông số quốc tế (ELO) (bắt đầu từ cao nhất), trong trường hợp có
cùng thông số (hoặc không có) xếp theo thương hiệu quốc tế được phong, thông số của
quốc gia hoặc đẳng cấp theo thứ hạng quốc gia, sau cuối là theo bốc thăm.

28.2. Những đấu thủ có cùng
số điểm hợp thành nhòm. Nếu trong vòng đấu nào đó số lượng đấu thủ là lẻ thì
người có số ở đầu cuối trong nhóm điểm thấp nhất mà trước đó chưa được điểm nào
do thiếu đấu thủ, sẽ được một điểm không phải chơi như không có đấu thủ và
không tính màu quân.

28.3. Xếp những cặp bắt đầu
từ nhóm điểm trên cao nhất (từ trên xuống dưới) và liên tục cho đến nhóm giữa (nhóm
những đấu thủ được 50% số điểm); sau đó xếp những cặp trong nhóm điểm thấp nhất
trở lên (theo nguyên tắc như đối với nhóm điểm cao) cho đến hết nhóm giữa.
Những đấu thủ cùng nhóm được xếp theo thứ tự tăng dần và người tiên phong sẽ gặp
người đứng đầu nửa sau…

28.4. Nếu đấu thủ không có
đấu thủ cùng nhóm điểm thì xếp đấu thủ đó sang nhóm điểm lân cận, cũng áp dụng
như vậy trong trường hợp trong nhóm có số đấu thủ lẻ. Đấu thủ bị chuyển dịch
khi ghép đôi ở nhóm trên xuống sẽ ghép với nhóm điểm thấp hơn gần nhất. Khi
ghép đôi từ dưới thì đấu thủ đó được xếp lên nhóm cao điểm hơn gần nhất. Nếu có
khả năng lựa chọn đấu thủ lên hay xuống cần phải căn cứ theo những điểm sau:

28.4.1. Việc đấu thủ đánh lên
hay xuống phải góp thêm phần vào việc cân đối số lượng đấu thủ cầm quân Trắng và
Đen, nếu số lượng bằng nhau thì chọn đấu thủ số thứ tự lớn nhất nếu đánh xuống
hay đấu thủ có số thứ tự nhỏ nhất nếu đánh lên.

24..4.2. Khi ghép đôi từ trên
xuống dưới, thì đấu thủ đánh xuống không được có thông số lớn hơn đấu thủ cùng
nhóm có số thứ tự lớn nhất 100 đơn vị, trong trường hợp ngược lại đấu thủ có số
thứ tự lớn nhất trong nhóm sẽ đánh xuống.

24.4.3. Khi ghép đôi đánh lên,
thì đấu thủ đó không được có thông số lớn hơn đấu thủ có số thứ tự nhỏ nhất trong
nhóm 100 đơn vị, trong trường hợp ngược lại, người có số thứ tự nhỏ nhất sẽ
đánh lên.

Chú ý: Những số lượng giới hạn này chỉ
được vận dụng trong những giải mà số đấu thủ lớn hơn 2n (2 lũy thừa n) trong đó
“n” là số vòng đấu.

– Đấu thủ đánh xuống hay
đánh lên phải có đấu thủ trong nhóm mới có số điểm trên cao nhất (thấp nhất) hoặc
trong trường hợp bằng điểm thì phải có số thứ tự nhỏ nhất (lớn nhất).

– Nếu không chọn được
đối thủ cho đấu thủ đánh lên (hay xuống) thì phải chọn đấu thủ khác trong nhóm
để đánh lên (hay xuống).

28.5. Trong trường hợp có
nhiều đấu thủ đánh cuống thì trong nhóm đó tiên phong chọn cặp có điểm trên cao nhất,
trong trường hợp bằng điểm thì có thứ tự nhỏ nhất.

Trong trường hợp đánh
lên thì chọn cặp có số điểm ít nhất, nếu bằng điểm thì chọn cặp có số thứ tự
lớn nhất.

26.6. Đấu thủ đánh lên (hay
xuống) được ghép đôi với đấu thủ có số thứ tự lớn nhất (hay nhỏ nhất) và đấu
thủ đó phải chơi màu quân ngược lại với màu quân mà đấu thủ đánh lên (hay
xuống) phải chơi, nếu vì nguyên do này phải thay đấu thủ khác thì thông số của đấu thủ
mới này cũng không được chênh nhau quá 100 đơn vị. Sau đó kiểm tra lại những
cặp đã chọn (kiểm tra lần thứ nhất). Khi ghép đôi từ trên xuống dưới thì kiểm
tra khởi đầu từ đấu thủ có số thứ tự nhỏ nhất (nếu không dung hợp được thì thay
thế đấu thủ có số thứ tự lớn hơn). Khi ghép đôi từ dưới lên trên – mở màn từ
đấu thủ có số thứ tự lớn nhất (nếu không dung hợp được thì lấy đấu thủ có số
thứ tự nhỏ hơn)

Khi không hề thực hiện
được điều kiện trên thì đấu thủ số 1 giữ nguyên đối thủ, còn đấu thủ số 2 phải
đánh lên hay xuống, trong đó:

28.6.1. Nếu trong nhóm ban đấu
là lẻ và đấu thủ có số thứ tự lớn nhất phải đánh xuống, thì đấu thủ đó đổi chỗ
cho đấu thủ số 2.

28.6.2. Nếu số đấu thủ trong
nhóm ban đầu là chẵn thì đấu thủ có số thứ tự lớn nhất cùng với đấu thủ số 2
đều đánh xuống.

Trong lần kiểm tra thứ
hai của những đấu thủ, theo năng lực có màu quân và những ván lần lượt và sau số
vòng đấu chẵn có số ván đã chơi quân Đen bằng quân Trắng. Nếu cả hai đấu thủ
trong một cặp có cùng màu quân ở trận đấu trước thì màu quân sẽ xác lập trên
cơ sở màu quân của những ván trước, còn nếu cũng giống nhau thì màu quân sẽ xếp
lần lượt cho đấu thủ có số thứ tự nhỏ hơn.

Nếu cả hai đấu thủ cùng
cầm một màu quân để cân đối màu quân của những ván chơi, mà tiếp theo không thể
thay thế được, thì màu quân của những ván trước đó sẽ quyết định, còn nếu chúng
giống nhau thì phải cân bằng màu quân của đấu thủ có số thứ tự nhỏ hơn.

Những thay thế theo
những nguyên do đã nêu chỉ được phép trong những trường hợp nếu hệ số của
những đấu thủ trong cặp thay thế chênh nhau không quá 100 đơn vị.

Trong vòng đấu bốc thăm
xác định màu quân cho những đấu thủ số lẻ và số chẵn trong nhóm nửa trên.

28.7. Nếu đấu thủ thông báo
về việc bỏ (muôn) một hay hai vòng (và được trọng tài cho phép) thì trong những
vòng không chơi, đấu thủ đó không được điểm và số thứ tự của nó được xếp sau
khi đấu thủ đó có mặt (trước đó số thứ tự của những đấu thủ coi là tạm thời).

Điều
29: HỆ THỐNG THỤY SĨ THEO BỐC THĂM (Hệ thống Đại tuần hoàn)

Hệ thống Đại tuần hoàn
là hệ thống tranh tài dựa theo hiệu quả bốc thăm sau mỗi trận đấu, rất thông dụng
trong những cuộc tranh tài có tính chất quần chúng. hệ thống này được được được được được được được cho phép tổ chức 
thi đấu với bất kỳ số lượng vận động viên là bao nhiêu với số lượt đấu không
lớn lắm. Ưu điểm chính của hệ thống này là bảo đảm cho số đông đấu thủ được
tham gia, thời hạn tranh tài có thể ấn định tùy ý, hơn nữa những đấu thủ lại được
tham sự từ đầu cho đến cuối giải không bị loại như trong hệ đấu loại trực tiếp.

Trong hệ thống Đại tuần
hoàn, tại mỗi lượt tranh tài những đấu thủ chỉ gặp những đấu thủ có cùng số điểm,
hoặc có số điểm gần bằng nhau. Các cặp đấu thủ gặp nhau, đều được xác lập qua
bốc thăm.

Nhược điểm của hệ thi
đấu này là số lần đi trước của đấu thủ có thể chênh lệch, nên tốt nhất cần quy
định số lượt tranh tài là một số ít ít lẻ để cho sự chênh lệch trong quyền đi trước
không quá một lần.

Phương thức tổ chức thi
đấu gồm có những điểm sau:

29.1. Thẻ theo dõi thi đấu.

Ban đầu cũng tổ chức
xác định số thứ tự cho những đấu thủ. Số thứ tự này chỉ có nghĩa trong vòng đấu
đầu số 1 gặp số 2, số 3 gặp số 4… và số nhỏ cầm quân Trắng. Trong những vòng
sau, số thứ tự không có giá trị mà những cặp sẽ gặp nhau theo tác dụng bốc thăm
cho từng nhóm riêng có số điểm bằng nhau. Quyền cầm quân Trắng cũng sẽ được ấn
định dựa vào việc bốc thăm lựa chọn những cặp đấu thủ (sau vòng 1 thường có ba
nhóm: Nhóm 1 điểm, nhóm ½ điểm và nhóm 0 điểm. Sau vòng 2 có thể có năm nhóm
điểm…).

Mỗi đấu thủ được ban tổ
chức tranh tài chuẩn bọ sẵn cho một thẻ tranh tài do trọng tài theo sõi ghi sau khi
bốc thăm và kết thúc trận đấu. Mẫu thẻ như sau:

MẪU THẺ THEO DÕI THI
ĐẤU

TÊN ĐẤU THỦ: NGUYỄN VĂN
A ĐẲNG CẤP: KIỆN TƯỚNG       SỐ: 1

Ghi chú: KT= Kiện
tướng, C.1=Cấp 1, T=Trắng, Đ=Đen

29.2.Chi những nhóm để bốc
thăm

Sau mỗi vòng đấu, thẻ
các đấu thủ có tổng số điểm ngang nhau được xếp vào cùng một nhóm.

Trước khi bốc thăm, để
bảo đảm quyền cầm quân Trắng được công bằng, số thẻ trong mỗi nhóm lại được
chia thành 4 phân nhóm.

29.2.1.Sau số vòng đấu lẻ (1
vòng, 3 vòng, 5 vòng…)

– Phân nhóm 1: Thẻ các
đấu thủ cầm quân Đen liền hai ván cuối cùng.

– Phân nhóm 2: Thẻ các
đấu thủ có số ván cầm quân Đen lớn hơn.

– Phân nhóm 3: Thẻ các
đấu thủ có số ván cầm quân Trắng lớn hơn.

– Phân nhóm 4: Thẻ các
đấu thủ cầm quân Trắng liền hai ván cuối cùng.

29.2.2. Sau số vòng đấu chẵn (2
vòng, 4 vòng, 6 vòng…)

– Phân nhóm 1: Thẻ các
đấu thủ hai ván sau cuối cầm quân Đen hoặc số ván cầm quân Đen lớn hơn.

– Phân nhóm 2: Thẻ các
đấu thủ có số ván cầm quân Trắng và quân Đen bằng nhau, nhưng ván sau cuối cầm
quân Đen.

– Phân nhóm 3: Thẻ các
đấu thủ có số ván cầm quân Trắng và quân Đen bằng nhau, nhưng ván sau cuối cầm
quân Trắng.

– Phân nhóm 4: Thẻ các
đấu thủ hai ván sau cuối cầm quân Trắng hoặc số ván cầm quân Trắng lớn hơn

29.3.Nguyên tắc bốc thăm

Dựa trên cơ sở là đấu
thủ phân nhóm 1 trong trận sau dứt khoát được cầm quân Trắng và đấu thủ ở phân
nhóm 4 sẽ phải cầm quân Đen, vì việc bốc thăm lại phải triển khai rộng rãi
(không riêng phân nhóm 1 gặp phân nhóm 4),  cần triển khai bốc thăm theo thứ tự
sau, từ nhóm có điểm trên cao nhất xuống những nhóm dưới:

29.3.1. Chọn đấu thủ cho phân
nhóm 1 ở trong số đấu thủ phân nhóm 3 và 4 gộp lại.

29.3.2. Số đấu thủ còn lại ở
phân nhóm 4 sẽ chọn đối phương ở phân nhóm 2 (đấu thủ phân nhóm 2 cầm quân
Trắng).

29.3.3. Số đấu thủ còn lại ở
phân nhóm 2 sẽ chọn đối phương ở phân nhóm 3 (đấu thủ phân nhóm 2 cầm quân
Trắng).

29.3.4. Số đấu thủ còn lại của
phân nhóm 2 (hoặc phân nhóm 3) sẽ đấu với nhau. Màu quân sẽ định bằng bốc thăm.

Trong trường hợp số thẻ
trong một nhóm đấu thủ bằng điểm nhau là số lẻ, thì một đấu thủ không có đối
phương trong nhóm ấy và như vậy phải chọn cho đấu thủ đó một đối thủ trong nhóm
dưới theo nguyên tắc sau:

29.3.5. Nếu đấu thủ thuộc phân
nhóm 1 và 2 thì chọn đối phương ở phân nhóm 3 và 4 nhóm dưới và trong vòng sau
đấu thủ cầm quân Trắng.

29.3.6. Nếu đấu thủ thuộc phân
nhóm 3 và 4 thì chọn đối phương ở nhóm 1 và 2 nhóm dưới và trong vòng sau đối
thủ cầm quân Đen.

Trong thẻ theo dõi,
trọng tài sẽ ghi ký hiệu (đi xuống) cho đối phương của anh ta. Nếu trong nhóm
này số đấu thủ là chẵn, thì sau đó lại xảy ra trường hợp một đấu thủ không có
cặp và do đó lại tìm đối phương cho đấu thủ này ở nhóm dưới nữa.

29.4. Những vấn đề cần lưu ý

29.4.1. Hai đấu thủ chỉ được
quyền gặp nhau 1 lần trong suốt hệ thi đấu. Nếu khi bốc thăm xảy ra trường hợp
hai đấu thủ gặp nhau lần nữa, thì tác dụng này coi như không có giá trị và bốc
thăm lại để chọn đối thủ khác, nếu cần có thể biến hóa cả hiệu quả bốc thăm ở
các cặp trước, nhất thiết không được để hai đấu thủ gặp lại lần thứ hai.

29.4.2. Mỗi đấu thủ không được
chơi quá hai ván với cùng một màu quân và tránh tình trạng số lần giữ quân
Trắng và quân Đen của một đấu thủ quá chênh lệch (lớn quá 1 ván khi số vòng đấu
lẻ, quá 2 ván khi số vòng đấu chẵn).

29.4.3. Có trường hợp một só
đấu thủ không có đối phương ở cùng nhóm hoặc ở cả nhóm dưới (vì lý do màu
quân).

Trường hợp này phải tìm
cho đấu thủ một đối thủ ở nhóm trên và như vậy tức là phải thay đổi cả kết quả
bốc thăm ở nhóm trên này.

29.4.4. Nếu có điều kiện tránh
tình trạng một đấu thủ “đi lên” lại có lần “đi xuống” rồi thì có thể coi như
đấu thủ đó chưa “đi lên” và “đi xuống”.

Dễ dàng nhận thấy rằng
việc bốc thăm chọn cặp đấu thủ trong hệ tranh tài Đại tuần hoàn yên cầu trọng tài
phải nhạy bén khéo léo, xem xét và suy nghĩ kĩ càng. Kết quả bốc thăm thường
được thực thi ngay sau một vòng đấu và được công bố cho đấu thủ biết trước để
chuẩn bị cho vòng đấu sau. Hội đồng trọng tài có trách nhiệm xử lý mọi khiếu
nại về kết quả bốc thăm sau khi việc bốc thăm hoàn thành, mọi khiếu nại được
giải quyết, kết quả bốc thăm có hiệu lực và những đấu thủ có trách nhiệm thi
hành.

29.5. Phân bố kết quả

Số vòng tranh tài trong
hệ Đại tuần hoàn thì tối thiểu là 6 vòng và ít khi vượt quá 15 vòng. Nếu số vòng
thi đấu lớn hơn tức là điều kiện về thời gian thoáng đãng thì nên chia số đấu thủ
thành nhiều bảng để tranh tài vòng tròn kết quả sẽ công minh hơn.

Số đấu thủ trong hệ Đại
tuần hoàn không được ít hơn 18 vận động viên, nhưng thường thì số đấu thủ
phải từ 30 trở lên thì việc vận dụng hệ tranh tài này mới có kết quả tốt và đảm
bảo được tính chất công minh hài hòa và hợp lý trong kế hoạch bốc thăm.

Sau khi vòng đấu kết
thúc, những đấu thủ được xếp hạng theo tổng số điểm thu được.

Trong trường hợp nhiều
đấu thủ bằng điểm nhau (điều này rất dễ xảy ra), không chỉ phân định thứ tự
bằng cách tính hệ Becgơ như trong hệ đấu vòng tròn vì mỗi đấu thủ đã gặp các
đấu thủ khác nhau. Để xác lập thứ hạng cho những đấu thủ này, người ta quy ước
tính hệ sô Búcgôn cho những đấu thủ đó. Hệ số Búcgôn được tính bằng cách cộng số
điểm thu được của toàn bộ những đối phương đã gặp của một đấu thủ. Giữa 2 hay
nhiều đấu thủ bằng điểm nhau, ai có hệ số lớn hơn sẽ được xếp hạng trên.

Riêng trong trường hợp
tính hệ số Búcgôn mà có một đấu thủ bỏ cuộc giữa chừng, thì điểm của đấu thủ
này được xác lập bằng cách lấy trung bình cộng của số điểm thu được của các
đấu thủ cùng nhóm với đấu thủ trước khi bỏ cuộc. Trong hệ Thụy Sĩ nếu có đấu
thủ lẻ, thì đấu thủ nào được nghỉ sẽ tính hệ số của ván đó bằng số điểm của
người xếp sau cuối giải.

Hệ tranh tài Đại tuần
hoàn có điểm yếu kém là tổ chức những cặp tranh tài dựa vào kết quả bốc thăm nên
không tránh khỏi một số ngẫu nhiên. Tuy nhiên, mặt tích cực của bó rất rõ ràng,
trừ một số trường hợp phải xác lập đấu thủ giỏi nhất một cách đúng chuẩn trong
các cuộc thi đấu.

Một điểm cần lưu ý là
khi vận dụng hệ tranh tài này những ván cờ phải được kết thúc trong một buổi, chứ
không tổ chức hoãn đấu.

Điều
30: THI ĐẤU ĐỒNG ĐỘI

Các hình thức thi đấu
đồng đội cũng tựa như như những hình thức tranh tài cá thể và chỉ khác là mỗi đội
thi đấu được coi là một  đơn nguyên.

Theo quy định chung các
cuộc tranh tài đồng đội chính thức mỗi đội chỉ có từ 3-6 đấu thủ chính thức và
1-3 đấu thủ dự bị. Các cuộc tranh tài hữu nghị cho phép những đội tranh tài với số
vận động viên không giới hạn (thậm chí mỗi đội từ 20-30 đấu thủ hoặc hơn nữa)
với mục tiêu tuyên truyền tăng trưởng phong trào.

30.1. Nguyên tắc tổ chức
chung.

30.1.1 Trong một cuộc thi
đấu, những đấu thủ của một đội chỉ gặp những đấu thủ trong cùng một đội khác.

Như vậy tức là những đấu
thủ 1,2,3,4… của đội A chỉ gặp những đấu thủ 1,2,3,4,… của đội B. Không thể bố
trí số 1 của đội A gặp số 1 của đội B, số 2 của đội A gặp số 2 của đội C, số 3
của đội A gặp số 3 của một đội  khác nữa…trong một buổi.

30.1.2. Trong một đội mỗi đấu
thủ sẽ được chia vào một bảng khác nhau. Trong một số trường hợp đặc biệt, có
thể 2-3 đấu thủ cùng một đội được chia vào một bảng nhưng họ không đấu với
nhau.

30.1.3. Các đội sẽ lập danh
sách đấu thủ theo thứ tự trình độ chuyên môn. Đấu thủ khá nhất mang số 1, đấu
thủ yếu nhất mang số cuối.

Để phân biệt những đấu
thủ mang cùng số, những đội bốc thăm lấy số thứ tự A, B, C… những đấu thủ của đội A
sẽ có số A1, A2, A3, của đội B là B1, B2, B3… Các đấu thủ cùng thứ tự sẽ vào
cùng một bảng: bảng 1 có các đấu thủ A1, B1, C1… bảng 4 có các đấu thủ A4, B4,
C4… và chỉ tranh tài trong bảng đó không chuyển sang bảng khác.

Riêng trong các cuộc
đấu hữu nghị giữa hai đội với số lượng đấu thủ rất đông (mỗi bên 30-40 đấu thủ
trở lên) theo hình thức đối kháng đồng loạt, thì không bắt buộc phải ghi tên
đấu thủ vào từng bảng và cho phép sau một ván cờ có thể sắp xếp lại thứ tự các
đấu thủ.

30.1.4. Trong một buổi thi đấu,
nếu vì một lý do chính đáng, mà một đấu thủ chính thức không hề tham gia được
thì đọi được quyền thay đấu thủ sự bị vào đúng bảng có đấu thủ phải nghỉ đấu.
Việc thay thế được ban tổ chức cho phép không được chậm quá giờ tranh tài là 15
phút và tuyệt đối không được tiến hành khi ván cờ đang dở dang. Nếu có trường
hợp giữa ván cờ đấu thủ chính thức không hề tiếp tục được thi coi như đấu thủ
thua ván cờ đó và đấu thủ dự bị chỉ được vào thay thế trong lượt tranh tài sau.

Riêng cuộc tranh tài đối
kháng giữa hai đội với số lượng đông có tính chất hữu nghị, nếu trước giờ thi
đấu, một đấu thủ chính thức không tham gia được thì chuyển đấu thủ dưới lên và
đấu thủ dự bị thay vào bảng ở đầu cuối (khi mỗi đội có 30 đấu thủ trở lên).

30.1.5 Thành tích của một đội
là tổng số các điểm mà các đấu thủ của đội đã giành được trong các cuộc đấu.
Đội nào có tổng số điểm cao hơn sẽ được xếp hạng trên.

Nếu hai đội bằng điểm
nhau, thì người ta xét thành tích của đấu thủ khá nhất (đấu thủ bảng 1), nếu
hai đấu thủ này bằng điểm nhau, thì xét tiếp đến bảng 2 và tiếp tục như thế.

30.2. Hệ thống đối kháng

Hệ thống đối kháng là
hình thức tranh tài đồng đội, khi chỉ có hai đội gặp nhau. Hệ thống đối kháng có
thể tổ chức theo hai thể thức tùy theo số lượng đấu thủ, thời gian tranh tài và
yêu cầu của tổ chức thi đấu.

30.2.1. Đối kháng đồng loạt

Theo thể thức này, hai
đội lập list đấu thủ (theo nguyên tắc 3) và các đấu thủ có cùng số thứ tự
sẽ cùng gặp nhau trong một trận gồm từ 1-4 ván.

Số ván cờ thường được
quy định là chẵn để đảm bảo quyền đi trước của hai đội bằng nhau. Trong trường
hợp mỗi đội có từ 10 đấu thủ trở lên thì có thể chỉ cần đánh một ván và khi đó
các dố lẻ của đội A được cầm quân Trắng đi trước và số chẵn đội A giữ quân Đen
đi sau (bốc thăm giữa hai đội lấy thứ tự A và B; số đấu thủ  nên là số chẵn).

Thể thức tranh tài này có
ưu điểm là đơn giản, tổ chức nhanh và gọn nên thường được vận dụng trong các
cuộc tranh tài hữu nghị giữa các cơ sở với nhau.

Nhược điểm là chưa đánh
giá một cách chính xác được thực lực của các đội và yếu tố ngẫu nhiên còn có
nhiều tác dụng, nhất là trong trường hợp các trận đấu chỉ có một ván.

30.2.2. Đối kháng kiểu Anh

Thường được vận dụng
khi số đấu thủ chính thức của mỗi đội ít (6 người trở xuống). Theo thể thức
này, mỗi đấu thủ của đội sẽ lần lượt gặp toàn bộ các đấu thủ của đội kia và mỗi
trận chỉ có một ván.

Hai đội bốc thăm và tiến
hành tranh tài theo thứ tự quy định theo lịch tranh tài sau:

Đội 3 đấu thủ

Đội 4 đấu thủ

Đội 5 đấu thủ

Đội 6 đấu thủ

Quyền tranh tài được xác
định theo nguyên tắc sau:

Các đấu thủ số lẻ đội A
đi trước với các số lẻ đội B và đi sau với các số chẵn. Các đấu thủ số chẵn đội
A đi trước với các số chẵn đội B và đi sau với các số lẻ. Như vậy, trong các
trận giữa các đấu thủ cùng thứ tự, bên A bao giờ cũng được đi trước và nếu số
đấu thủ lẻ thì đội A được đi trước nhiều hơn một ván. Cũng vì vậy, nên trong
nhiều trường hợp người ta thường sắp xếp trận đấu hai ván để cho công bằng.

Thể thức này có ưu điểm
là xác lập đội thắng một cách chính xác, nhưng đòi hỏi phải có thời gian thi
đấu dài.

30.3. Hệ thống đấu loại trực
tiếp

Hệ thống đấu loại trực
tiếp được vận dụng khi số đội dự giải tương đối đông và khi ban tổ chức thi đấu
không có điều kiện tập trung nhiều đấu thủ trong cùng một thời gian.

Hình thức tổ chức này
được tiến hành đúng như khi tổ chức tranh tài loại trực tiếp cho cá nhân, chỉ
khác là trong giải cá thể thì cặp đấu thủ gặp nhau, còn trong giải đồng đội
thì các đội gặp nhau theo thể thức đối kháng, thường là đối kháng kiểu Anh.

Các cuộc tranh tài theo
hình thức này thường lê dài từ 3 tháng đến 1 năm, nhưng có ưu điểm là đơn giản
cho công tác tổ chức thi đấu.

Thông thường ban tổ
chức tranh tài chỉ cần lập bảng chung, công bố hạn định thời gian cho từng vòng.
Các đội phải gặp nhau sẽ trao đổi và quyết định về địa điểm và ngày giờ thi đấu
trong phạm vi hạn định trên và báo cáo ban tổ chức cử cán bộ và trọng tài xuống
theo dõi và lập biên bản xác lập kết quả.

30.4. Hệ thống đấu vòng tròn

Hình thức tổ chức này
được vận dụng khi số đội tham gia giải dưới 16 đội và khi điều kiện tổ chức cho
phép tập trung được số lượng lớn đấu thủ trong cùng một thời gian liên tục.

Phương thức tổ chức
cũng giống bảng đấu vòng tròn cá nhân, nhưng thay vào số thứ tự của cá thể là
thứ tự của đội. Do đó, đối với cuộc thi 16 đội sẽ vận dụng bảng đấu vòng tròn
cho 16 đấu thủ, cuộc thi 8 đội vận dụng bảng cho 8 đấu thủ…

Lịch tranh tài cho một
giải 8 đội sẽ như sau (sso 1 là đội A, số 2 là đội B, số 3 là đội C…):

Trận đội A gặp đội H
thì đấu thủ A1 gặp H1, A2 gặp H2, trận đội C gặp đội F thì đấu thủ C1 gặp đấu
thủ F1, C2 gặp F2… Hội trường tranh tài bố trí thành từng khi vực cho hai đội một
và các đấu thủ của một đội đều ngồi cùng về một phía.

Quyền đi trước được xác
định theo quy tắc sau: Dựa vào cách xác lập quyền đi trước theo bảng cá nhân,
xác định ưu tiên của đội (nếu số 3 được đi trước thì tức là đội C được ưu tiên
đi trước, số 7 đi trước thì đội G được ưu tiên).

Trong các trận đấu giữa
hai đội, các đấu thủ số lẻ đội ưu tiên được đi trước và số chẵn đi sau.

Qua cách tổ chức thi
đấu này ta thấy là các đội gặp nhau theo quy tắc nhất định và chỉ các đấu thủ
có cùng số thứ tự (cùng trong một bảng) mới gặp nhau mà thôi.

30.5.Hệ thống Đại tuần hoàn

Cách thức tiến hành
cũng giống tranh tài cá nhân: Sau mỗi vòng đấu các đội thu được số điểm như nhau
sẽ được xếp vào cùng nhóm và cũng chia theo phân nhóm để bốc thăm cho vòng sau.

Khi các đội gặp nhau,
số 1 gặp số 1, số 2 gặp số 2…, quyền đi trước cũng được xác lập giống như thi
đấu hệ Đại tuần hoàn cá nhân, đội được quyền đi trước thì các số lẻ được đi
trước và số chẵn đi sau. Mọi nguyên tắc tổ chức cho giải cá thể đều được áp
dụng đúng cho giải đồng đội.

PHẦN
PHỤ LỤC

PHỤ
LỤC 1

BẢNG
TRÌNH TỰ THI ĐẤU

Bảng tranh tài nhằm xác
định thứ tự trận đấu trong các cuộc thi và để xác định đấu thủ nào cầm quân
Trắng đi trước. Trước tiên các đấu thủ sẽ bốc thăm và mỗi người sẽ nhận được
một số từ 01 đến số cuối cùng tương ứng với số lượng đấu thủ tham gia cuộc thi.
Sau đó theo bảng thi đấu, đã chỉ rõ các cặp đấu thủ nào sẽ gặp nhau trong lượt
thi đấu thứ máy. Nếu số lượng đấu thủ là số lẻ thì đáu thủ nào gặp đấu thủ có
số thứ tự đặt trong dấu ngoặc ( ) sẽ được nghỉ trong lượt đấu ấy.

Dưới đây là bảng thi
đấu lập mẫu cho các vòng đấu từ 3 đến 16 đấu thủ (đấu thủ ở số bên trái gạch
ngang đều cầm quân Trắng):

Bảng cho 3-4 đấu thủ

Nếu có 3 đấu thủ, thì
đấu thủ nào gặp số 4 sẽ được nghỉ trong lượt đấu ấy.

Bảng cho 5-6 đấu thủ

Nếu có 5 đấu thủ, thì
đấu thủ nào gặp số 6 sẽ được nghỉ trong lượt đấu ấy.

Bảng cho 7-8 đấu thủ

Nếu có 7 đấu thủ, thì
đấu thủ nào gặp số 8 sẽ được nghỉ trong lượt đấu ấy.

Bảng cho 9 – 10 đấu thủ

Bảng cho 11-12 đấu thủ

Lượt đấu

Bàn 1

Bàn 2

Bàn 3

Bàn 4

Bàn 5

Bàn 6

1

1-(12)

2-11

3-10

4-9

5-8

6-7

2

(12)-7

8-6

9-5

10-4

11-3

1-2

3

2-(12)4

3-1

4-11

5-10

6-9

7-3

4

(12)-8

9-7

10-6

11-5

1-4

2-3

5

3-(12)

4-2

5-1

6-11

7-10

8-9

6

(12)-9

10-8

11-7

1-6

2-15

3-4

7

4-(12)

5-3

6-2

7-1

8-11

9-10

8

(12)-10

11-9

1-8

2-7

3-6

4-5

9

5-(12)

6-4

7-3

8-12

9-1

10-11

10

(12)11

1-10

2-9

3-8

4-7

5-6

11

6-(12)

7-5

8-4

9-3

10-2

11-1